commodore.gen.tr

Selamlar herkese!

Bir süredir bir çok projeye paralel bir başlangıç yapmıştım. Bu projelerin aslında hepsi bir noktada benim için birbirleriyle ilintili. Birisini yapabilmek için diğer bir alt proje, o alt projeyi yapabilmek için bir diğerini tamamlamam gerekiyordu.

Herne kadar bu yazımda evde PCB yapmanın (benim için) tecrübe ettiğim değişik bir tekniğini anlatacak olsam da, bu yine de bir "alt proje". Esas amacım orijinal bir pacman arcade kabini yapmak! Peki PCB yapımıyla pacman ne alaka  ??? şöyle ki;

1) Kabin yapmayı biliyorum ama önce elimdeki orijinal pacman board'larını bir şekilde çalıştırmam ve test etmem lazım.
2) Pacman PCB'leri JAMMA değil (JAMMA icat edilmeden çook önce bir zamandan kalma - 1980-81). Bu yüzden bağlantılar tamamen alışık olduğumdan farklı. Bu board'ları internetteki pinout'larına bakarak bir şekilde çalıştırabilirdim. Ama ya diğer antika boardlarım? Galaga, galaxian, donkey kong? Bunların hepsi için "özel" bir düzenek kurmak yerine hepsinin bağlantılarını JAMMA standardına çeviren birer "adaptör" yaparak kabin düzeneğini bozmadan olayı bir standarda bağlamam gerek. Bu yüzden elimdeki her tür klasik PCB için bir XXX-to-JAMMA adaptör yapmaya karar verdim. Bunun için de hepsi için ayrı "çift yüzeyli" PCB'ler yapmam gerekiyordu.
3) Bu PCB'leri yapacağım JAMMA adaptörler ile masamın üzerinde test edebilmem için bir de supergun yapmam gerekiyor. Çünkü son supergun kılıklı düzeneğimi de yaptığım NeoGeo kabinin içine gömünce elimde board test edecek düzenek kalmadı. Yine derme çatma kablolarlan bir şeyler yapılabilirdi tabii ama ben daha düzenli bir "test bench" yapmaya karar verdim (Bir başka macera ;) ). Bunun için de çift taraflı PCB basmam gerekiyordu.
4) Aylar önce duyurduğum scanline generator (CRTSIM) devresi de yine çift taraflı  bir PCB ile ancak hayata geçebilecekti.

Kısaca, projeler nispeten kompleks hale gelmeye başlayınca ihtiyacım olan devreleri tek taraflı PCB'ler ile makul boyutlarda üretemeyeceğime kanaat edip çift taraflı PCB çıkartma tekniklerini araştırmaya başladım...

Bu yazıda bu yolda bulduğum ve başarılı, tekrar edilebilir, tutarlı yöntemleri anlatmaya çalışacağım. Tabii burada göstereceklerim kesinlikle "mükemmeldir, yegane yoldur, böyle olmalıdır" gibi iddialarım yok. Sadece buna ihtiyaç duyabilecek arkadaşların da yapacağı gibi internette yaptığım araştırmalar sonucu  bir çok teknik kullandım ve sayısız (çoğu başarısız) denemeler sonucu "kendimce" beni tatmin eden yöntemleri göstermek ve sizlerin de benim kaybettiğim zaman ve emekleri kaybetmeyesiniz diye hem başarılı olan teknikleri hem de başarısızlıklarımı aktarmaya çalışacağım.

Off, sıkıcı bir film senaryosu anlatır gibi oldu biliyorum ama sonlara doğru eğlenceli olmaya başlayacak :D

Eğlenceli ve eğitici olacağına şüphemiz yok. Sabırsızlıkla bekliyoruz. ;)

Önce hangi teknikleri denediğimi kısaca anlatayım.

Yine belirtiyorum, bu teknikler kötüdür demiyorum. Sadece ben bir şekilde becerememiş olabilirim. Aranızda bunların içinde başarılı sonuçlar elde etmiş olanlar da vardır kesin. Kısaca deneyip "beceremediğim" teknikler diyelim bunlara...

Ayrıca ben tutarlı, güvenilir bir düzenek kurmak istiyordum. Yani bir heves hadi şunu bi yapayım diye tek bir PCB tek bir devre değil. Gerçekten bir şey yapmak istediğimde ve hatta bundan (sizler için ;) ) 10-20 tane yapmak istediğimde her seferinde aynı sonucu alabileceğim bir düzenek olmalıydı.

ve tabii ki devre tasarımlarımda çok ince hatlar var. Yani 1mm'lik hatlar ile başarılı olduğunuz bir teknik 0.25mm lik hatlarda bir işe yaramayabiliyor...

Neyse, bu kapsamda ilk denediğim daha önceki bazı projelerimde de kullandığım toner transfer tekniği...

Bu tekniği çift taraflı PCB üretmek için bir türlü tutarlı olarak kullanamadım.

Tecrübe ettiğim sorunlar;

1) Alt yüzey PCB resmi ile üst yüzey PCB resmini hizalamak

Şeffaf olmayan kalın kağıtlar ile alt ve üst PCB resmini daha araya bakır PCB'yi yerleştirmeden bile zor.

Ataç kullanmayı öneren bir teknik okudum. Onu yaptım... (Çocukça bir teknik. En kibarından "naiflik" diyeceğim bu tekniğe.)

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2860_zps804ff2cc.jpg)

Olmadı tabii...

Dremel ile delik açmak ve alt, üst kağıtlar ve PCB'yi bu deliklere göre hizalamak. Şimdi düşünüyorum da, "ya bi ..tir git diyorum".  :D en saçma sapan teknik buydu beceremediğim.

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2818_zps2754311a.jpg)

Sonra efendim bu deliklerden şu iğneleri geçirecekmişiz...

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2824_zps60c43315.jpg)

Eeee sonra? İşte 4'ünü de böyle hizalıcakmışız  :o Oooldu canım...

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2863_zpsc2ad0414.jpg)

O da olmadı tabii...

2) Uygun kağıdı bulmak

BU KAĞITTAN UZAK DURUN!!!

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2876_zpsd1f5691c.jpg)

Sonucu bu...

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2890_zps27988b1b.jpg)

Adı üzerinde, "hergün" rezalet yaşarsınız. Kağıt tamamen plastik bir malzemeden oluştuğundan (hani fotoğrafların ömrü açısından tabii ki iyi bir şey olabilir) ütü sonrası durum bu oldu, PCB'ye tamamen yapıştı meret  ;D


3) Ve tabii Ütü !!!  :o(Reklamdaki gibi, hakikaten en zahmetli şey ütü!)  :-[

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2867_zps9ac0eb72.jpg)

Kollarınızın kopması bir yana çift taraflı ütülemeniz gerek. Çift taraflı PCB'lerde daha fazla bakır olduğundan çok çabuk soğuyor ve extra çaba göstermeniz gerekiyor v.s.

Yani nispeten büyükçe yüzeyli PCB'ler için bunu unutun derim...

Toner transferi bildiğim tek teknik olduğundan ve hizalama olayının sert ütü darbelerinden kaydığını da düşünerek dedim ki bir ütünün alternatif var mı?

Varmış, şu meşhur laminasyon makinesi tekniği (  :o Tüylerim diken diken oldu bak şimdi)

Gittik bi laminasyon makinesi aldık...

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2811_zps272dd9a4.jpg)

hevsle açtık bağladık elektriğe...

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2812_zpsfd19c356.jpg)

Sonra bir hevesle boş bir PCB taktım, bakalım içinden geçebilecek mi, ne olacak diye....

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2814_zpsb26102d1.jpg)

Tam bir fiyasko...  :D :D :D

Bakır plaket ısınıyor gibi ama neredeyse hemen soğuyordu. hemen duyar gibi oldum, bazılarınız "içindeki termostatı değiştiricen salak!" dediğini...

Onu da yaptık ve laminasyon makinesini hacklemenin detaylarını burada anlatmayacağım ama özet geçeyim...

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2841_zps0db5dffc.jpg)

Temelde ısıyı 180 derecede kesen bu "termik sigorta" yı 250 derecede kesen bir başkasıyla değiştiriyorsunuz. Bir de ısı belli bir seviyenin altına düşünce yeniden elektrik verip laminatörü ısıtan devrenin en kritik elemanı var, NTC mi PTC mi ne haltsa. Kısaca ısıya duyarlı direnç işte.

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2837_zps27ef91c0.jpg)

Onu da hackledim ve araya bir potansiyometre koydum. Bu sayede ısıyı çok düşmeden yeniden ısıtan bir ayara getirebilecektim...

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2846_zps77616005.jpg)

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2849_zps8e68c7a2.jpg)

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2854_zpsdf04823d.jpg)

Görünüş olarak şık oldu. İşlevsel olarak da işe yaradığını söyleyebilirim. Artık aşırı ısınan ve soğumayan bir laminasyon cihazım var.  :P

Ancak kağıt olayını yine tutturamadık. Bu kağıtta çok fazla toner emiyor ve bırakmıyor.

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2810_zps7d210c99.jpg)

İnce izler koptu gitti tabii...

(http://www.yavuzg.com/images/General/IMG_2894_zpsdb28f20a.jpg)

Sanırım "Lazer yazıcı" için olanından değil inkjet için olan parlak kağıtlardan bulmak lazım.

Yine de gördüğüm kadarıyla laminatör ile çok daha ince kağıtlar kullanmak gerekiyor (youtube'daki dergi kağıdı kullanan video'lar)...

Ama sonuçta bu teknikle de istediğim sonucu elde edemedim...

Umutsuzluğa kapıldığım süreci atlattıktan sonra gerçekten ince izli çift taraflı PCB basmak istiyorsak bu işi fotografik tekniklerle yapmamızı anlatan bir çok yazı okudum internette.

Şimdi bu teknik yeni değil ancak ben hiçbir zaman fotoğrafçılığa ilgi duymadım, fotoğraf çekip bunu karanlık odada banyo yapmak falan nedense denemekten hep korkuğum şeylerdi. Nedense bu "photo resist" tekniğinden hep uzak durdum. Ta ki bugüne kadar...

Bu tekniğimizin tam adı nedir bilmiyorum ama foto transfer tekniği diyelim şimdilik...

Bu tekniği de anlatan bir çok detaylı yazı bulabilirsiniz internette. Ben işin özünü yazıvereyim kısaca da uğraşmayın, çıkmaz sokaklara sapmayın ;)

Temelde 3 ana fazımız var tüm işlemde:

1) Plaket hazırlama: Plaketi ışığa duyarlı bir tür sprey ile kaplama.
2) Pozlama: PCB resmini ışığa duyarlı malzeme ile kapladığımız bakır plakete bir tür "ışık kaynağı" ile aktarma, yani "pozlama".
3) Banyo: Pozlanmış olan plaketi bir tür kimyasal ile banyo yaparak ışığa maruz kalmış bölgelerin yok olmasını sağlamak.

Önce plaket hazırlamayı anlatayım...

Aslında yurtdışında önceden ışığa duyarlı malzeme ile kaplanmış ve plaketi ışıktan koruyan bir naylon ile kaplı hazır plaketler olduğunu gördüm. Ancak bunlar hem pahalı hem de sürdürülebilir bir kaynak değil. Günün sonunda gümrük size dur napıyosun 50 tane sipariş oldu bu sene der...

Alternatifimiz nedir peki? Senelerin yıpratamadığı "Pozitif 20" sprey!!!

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3105_zpscc5cedfc.jpg)

Bu spreyi senelerdir elektronik dükkanlarının vitrinlerinde görmüş ve özenmiştim. Kısmet bugünlereymiş demekki...

Hemen Konya sokağın yolunu tuttum zira online elektronik mağazalarımda stokta yoktu. Ancak bu spreyin konya sokakta artık pek bulunmadığını gördüğümde biraz içerledim, üzüldüm. nedenini sorduğumda "abi artık kimse böyle şeylerle uğraşmıyor ki çin'den getirtiyor hazır devreleri v.s." cevabını alınca da sinirlendim  >:(

Tabii her bi haltı çinden getirtiyoruz 3'e 5'e sorun kalmıyor dimi? 10 sene sonra bi halt "yapamayan" "üretmek" hatta düşünmek nedir bilmeyen bir nesille biz daha çok vururuz kafamızı taşlara. Hadi bakalım 5 sene sonra bi şekil Çin'le aran bozuldu ambargo koydun. Ne halt edeceksin? Tekstil sanayii'ni bitirdiler, elektronik sanayii'n zaten yoktu onu da hepten "unutturdular"...

Ya kusura bakmayın, biraz dellendim. Aslında aşırı milliyetçi de sayılmam ama gerçekten eskiden konya sokak'ta dükkanların önünde teknik lise öğrencileri olurdu, vitrinlere bakar, içeri girer ellerindeki bir parça kağıda yazdıkları devre elemanlarını sorarlardı, bi şeyler yaparlardı. Ben son 1-2 senedir haftanın çeşitli zamanlarında konya sokağa sıklıkla gittim, yalan olmasın, tek bir tane lise öğrencisi görmedim...

Neyse, nerde kalmıştık? Konu biraz dağıldı kusura bakmayın...

Neyse benim antika elektrinikçilerden birine girdim, "üstad pozitif 20 var mı?" dedim. Eleman, "abi şu rafta spreylerin arkasında vardı galiba" dedi isteksizce toz tutmuş üst raflara bakarak. "Eee varsa alayım" dememi bekledi arkadan bir sandalye çeip üstüne çıkmak için. Bi sürü kontak spreyini aralayınca buldu bir tane. Kaça dedim? üzerindeki etiketi ne zaman fiyatladıysa (son dolar fırlamasından önce sanırım) 30 TL dedi (Aman dedim bulduk malı ucuza) iki tane ver 50 olur mu deyince kabul etti  ;D

Bu pozitif 20'nin orijinali (ambalajı pembe renkli ve adı POZITIV 20 olan) online olarak 70-80 TL'ye satılıyor. Tanesi 25 TL iyi fiyat...

Neyse, her seferinde kağıt koy kağıt kaldır yapmak yerine sadece spreyleme işlemi nde kullanmak amacıyla genişçe ama sığ bir plastik kutu aldım bauhause'dan.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3102_zpsfe8553c9.jpg)

İçine de plaketi kolayca alabilmek ve ikinci yüzeyi spreylerken ilk yüzeyin yapışmasını çizilmesini önlemek için hafif bir yğkselti oluşturması amacıyla şu ince şeffaf pabuçlardan yapıştırdım. Bunlar mobilyaların ayaklarına, elektronik cihazların altına mobilyaları çizmesinler diye yapıştırılan lastik parçalar...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3103_zps274d54e0.jpg)

Sonra plaketleri iyice çalkaladığım positiv 20 ile kaplıyorum. Burası önemli!!!

Sayısız denemelerim sonucu ideal sonucu almak için sadece 2 ince kat sprey sıkılması gerektiğini buldum. Başarısız denemelerim arasında sprey'i önce boya zannedip plaketin yüzeyini "örtsün" diye kuruta kuruta 4-5 kat sıkmıştım. Ya da, ilk sıktığımda leke leke gözüken kısımların üzerine bir kat bir kat daha takviye yaptığım senaryoların hepsi aslında boşmuş...

Doğru teknik =>

- plaketler dizilmeden önce son bir kez tozdan arındırmak için aseton ve kağıt havlu ile hafifçe silinecek.
- sprey plaketlere dar bir açıyla (dik değil) tutulacak.
- yaklaşık 20 cm mesafeden sabit hızla zigzaglar çizilerek çapraz "ince" bir kat
- hemen sonra aynı şekilde fakat farklı çaprazdan bir ince kat daha atılacak

İlk bakışta lekeli hatta orantısız kötü bir boya gibi gözükse de merak etmeyin, sprey o kadar akışkan ki 5 dakika sonra plaketin yüzeyine tamamen eşit şekilde yayılıyor kendi kendine...

5 dakika sonra 40-50 cm yüksekten 100 derece ısıya ayarlanmış ısı tabancasıyla plaketlerin ilk yüzeyi kurutulacak. Isı tabancasını hemen çok yaklaştırmayın spreyi üfürüp dağıtabilir. 5 dakika 40-50 cm uzaktan, sonra 5 dakika 30 cm seviyesinden kurutun. Parmağınızı plaketin köşelerinde bir yere dokundurunca yapışma hissi kalmayana ve yeni cilalı mobilya gibi kayan bir histe olmalı...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3178_zps6fe1d48f.jpg)

Bu işlemleri loş ışıklı bir ortamda yapmanız gerektiğinden telefonumun kamerası bu kadar çekebildi, kusura bakmayın.

İlk yüzeyler kuruduktan sonra 5 dakika bekleyin, plaketler soğusun. Sonra aynı işlemi diğer yüzeye uygulayın...

İşlem bitince plaket şu şekilde gözükmeli.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3179_zps3a261048.jpg)

Burada esas düşmanınız toz. Isı tabancası ile kurutmadan da denedim. Yüzeyin kuruması 1 saati buluyor ve bu süre zarfında mutlaka toz kaplanmış oluyor.

İşlem bitti mi? Hayır. Kutunun üzerinde bu şekilde hazırlanan plaketin iyice kemikleşmesi için 24 saat bekleyin diyor (ilk denemelerimde beklemiştim). Ancak 70 derece sıcaklıkta 15 dakika "pişirilerek" en iyi sonucu alabileceğimiz tavsiye edilmiş.

Pişirme zamanı!

Positiv 20 ile kaplanmış plaketleri pişirmek için metal bir kutu kullanıyorum. Bu iş için kabinlerden birisinin içindeki jeton kutusunu kullanıyorum  ;)

Plaketleri direk metal yüzeye koyamayacağımdan kutunun dibinde duracak ve plaketleri bir CD rafı gibi tutacak bir sunta kesiyorum ve en ince dremel freze ucuyla sunta üzerinde plaketlerin dizileceği hatları açıyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3058_zps3ec4d4c4.jpg)

Sonra plaketleri kutuya diziyorum

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3180_zps4a9c7c50.jpg)

Sonra kutunun kapağını kapatıp mutfağın yolunu tutuyorum...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_2994_zpsb983f04d.jpg)

Önceden 70 derecede ısıtılmış fırına kek'i pardon plaketleri koyuyorum. Fırının tam olarak 70 derecede ısındığını anlayabilmek için basuhause'un bahçe reyonunda satılan şu fırın termometresini kullandım. Fırını düğmesindeki kaba ayardan ayarladıktan sonra bu termometre ile ısıyı tam olarak ayarlayabildim. Fazla ısındığında fırının kapağını açtım bir süre sonra tekrar kapadım. Bu sayede 70 dereceyi bulduk...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_2998_zpsa7de5427.jpg)

Bu şekilde plaketleri 15 dakika pişiriyoruz!

Plaket hazırlama işimiz tamamlandı. Şimdi sıra pozlamada.

Pozlama için bir iki alternatif denedim. Pozitif 20 UV (ultraviole) ışığa duyarlıymış. Bu yüzden UV-A tipi (360-400 nm dalga boyu) ışık saçan ışık kaynakları  kullanılmalıymış.

Alternatifler:
1) özel Pozlama ampülleri
2) solaryum lambaları
3) UV LED'ler
4) Black light floresan ampuller (sahte para makinelerinde ve gece klüplerinde kullanılanlardan - gerçi artık gece klüplerinde ne kullanılıyorsa!!! bizim zamanımızda black light pek bi modaydı, üniversitede öğrenciyken yatak odama bile black light takmıştım, bir duvarım camel sigarasının bir kampanyası için biriktirdiğim sigara paketlerinden yaptığım duvar kağıdı ile kaplıydı, diğeri birbirne yapıştırılmı boş bira kutuları ile,  :P çılgın günlerdi... neyse konumuza dönelim ;D)

Önce UV LED'leri denedim. Tamamen bir fiyasko. Bu işe harcadığım zamana acıyorum. LED'ler ile çok havalı bir pozlama kutusu yaptım ama işlevsel olarak tam bir fiyasko oldu. Sebebi aslında LED'lerin önündeki bombeli mercekten kaynaklanıyordu. Işığı dağıtmayıp odakladıkları için pozlanan plaketlerde hep yuvarlak yuvarlak çok parlak ve çok karanlık alanlar oluştu. LED'i ışığı dağıtacak bir mesafeye çekemezdim zira kutunun derinliği yetmiyordu veya LED'lerin tepelerini tek tek kesmem gerekiyordu v.s. v.s. İşin açıkçası 480 adet LED'in tepesini kesmeye üşendim. Evet doğru duydunuz bir ara 480 tane LED lehimledim.  :D :D :D

Bu kısmı çok detaylı anlatmayacağım zira başarısız bir girişim oldu. Ama LED'lerle çalışmak zevkli...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_2922_zpsd93eaacb.jpg)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_2988_zps6dde4f55.jpg)

Yine de şık görünümlü devasa bir EPROM silicim oldu diyelim   ;D ;D ;D

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_2989_zps3c597770.jpg)

Özetle LED'lerden uzak durun. Çinden gelen ucuz 100'lük UV LED paketlerinden çıkan UV'ler'in bir kalk gidelim diyor diğeri ..k yeme otur! Fotoğraftan da anlayacağınız üzere ışık seviyeleri bile farklı. Güvenilir, tutarlı değil...


Sonunda eski kutuyu parçalamak yerine yeni bir kutu yapayım dedim...

Bu iş için özel üretilmiş pozlama ampülleri varmış bir de onları deneyelim dedim. hemen konya sokağın yolunu tutuyorum. Sonuçta orada philips'in osram'ın devasa distribütörleri var, bulurum nasılsa dedim. Yanılmışım!!!

Internet kataloglarında adı geçen hiçbir pozlama ampülünü bulamadım. Adamların dükkanı devasa. Duvarlar raf raf ampul dolu ancak ne black light ne de pozlama ampülü yok!!!

Yine sinirlenerek aramaya başlıyorum. Sonunda sora sora bir dükkanda benim çanta kutuya sığacak büyüklükte black ligt buluyorum. Ancak bu sefer de adamda buna uygun armatür yok. Yav çıldırıcam. Burası Türkiye'nin başkenti. Burası Konya sokak, Sanayi Caddesi. Burada bulamayacağım da nerde bulacam aradığımı  >:( >:( >:(

Neyse, ampülcü adama dur dedim ben armatür arıyayım. sonunda şu 6w'lık floresan armatürlerini buldum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3036_zps4d044eae.jpg)

Aynısından osram marka olanı bauhause'da 70 TL'ye satılıyordu  :o bunları pazarlıkla tanesi 10 TL'den aldım (normal floresan ampul dahil). Sonra black light satan adamdan da ampülleri aldım...

LED projemde kullandığım tüpte bir çanta daha aldım bausause'dan.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_2896_zps62812a6b.jpg)

Bu çantalar malzeme çantaları bölümünde "aluminyum" çanta olarak satılan türden. İçindeki zamazingoları attıktan sonra içine pleksiglas yerleştirebileceğim düzeneği kurmaya başladım.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3039_zpsfc8f6a60.jpg)

Bu armatürler birbirlerine paralel olarak bağlanabiliyordu. Bunun için gereken kabloları hazırladım önce

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3040_zps5861b4e0.jpg)

Sonra armatürleri bu kablolar ile birbirine bağladım

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3041_zps04a582d1.jpg)

Daha sonra armatürleri çantaya sabitlemek için en güçlüsünden (dış mekanlarda ısı ve rutubete dayanıklı) aldığım çift taraflı bantı kullandım.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3042_zpsb9b6bbe6.jpg)

Armatürler böyle bağlanıyor birbirlerine

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3043_zps3d2d42da.jpg)

Ve ilk deneme

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3044_zpse773b7d7.jpg)

Sonra ampüllerin plaket üzerine maksimum yansıtma yapması için arkalarına bir yansıtıcı alumünyum levha yaptım.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3047_zps95919786.jpg)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3049_zpsf9e6f47a.jpg)

Yavaş yavaş ortaya çıkmaya başladı...

Elimde üst kapak kısmına koyacağım pleksiglas kalmadığından (başarısız LED kutusu sağolsun) burayı da farklı daha kalın alumünyum plakadan çıkartmaya karar verdim. Sonuçta plaketin sadece üzerinde durabilmesi için alt yüzeyde ihtiyacım vardı pleksiglass'a...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3051_zps5339eb14.jpg)

Pleksiglasın çevresini arkadan siyah sprey boya ile ortada plaketi yerleştirecek yeri boş bırakacak şekilde boyadım. Son olarak montaj bitince pleksi'nin koruyucu   jelatinini çıkartıyorum. Veeee....

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3052_zpsae88e5ab.jpg)

İşte sonuç...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3053_zps09805e23.jpg)

Ne yalan söyliyeyim, tam da istediğim gibi hazır ve nazır derli toplu bir düzenek oldu.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3054_zps3b0455ce.jpg)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3057_zps2c543c9a.jpg)

Fişe takıyoruz ve...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3055_zpsf762fe83.jpg)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3056_zps18655736.jpg)

neyse, geç olmuş arkası yarın  ;)

Azmin gucu  usta teksin    ARCADE bolumu acilmisken bide YAVUZG bolumu acilsin bence  yaptigin isler insani heyecanlandiriyor

on numara olmuş

Yavuz, yine çok güzel bir çalışma olmuş. UV exposure kutusunu çok beğendim. Biliyorsundur bunların profesyonel olanlarında vakum özelliği de var, onu da eklersen artık tam olur :D.

Yalnız ben kendi açımdan baktığımda bu sprey photoresist olayı benim hiç aklıma yatmıyor, benim onu düzgün ve eşit şekilde, "sürdürülebilir" olarak uygulayabilmeme imkan yok :). Fakat, şöyle film tarzı photoresist kaplamalar var, eğer bir gün UV yöntemini denemek istersem onlardan kullanırım herhalde:

http://www.ebay.com/itm/20pcs-Dry-Film-Photoresist-Sheets-for-DIY-PCB-6x8-q-/320735056113 (http://www.ebay.com/itm/20pcs-Dry-Film-Photoresist-Sheets-for-DIY-PCB-6x8-q-/320735056113)

Fevkalade'ninde fevkinde olmuş :)

Çok eskiden uğraşırdım PCB işi ile o zamanlar laser printer hak getire. Ledreset diye hazır setler satılırdı veya daha ucuz olanı; aydınger kağıdı+baskı devre kalemi+demir oksit. Temizlik işi için Bulaşıklarda kullanılan toz cif leri kullanırdım. Yavuz, belki seninde işine yarayabilir cif.

Ohannes :O yavuzg uzaya gönderilecek yeni uyduyu ne zaman fırlatıyoruz hazırlıklar ne zaman?Bunun üzerine bu gider :)

First things first: yavuzg, muazzam bir emek çok iyi bir paylaşım, çok teşekkürler (başarısız denemeleri paylaşmak başarılılar kadar önemli bence). Ben ledler konusunda küçük bir yorum yapayım, sen zaten ledlerin kafasını kesmek diye yazmışsın dolayısıyla bundan haberdarsın ama ben yine de belki başkalarının işine yarar diye ekliyorum, sorun ledlerin ışığının "diffuse" olmaması, bunun bir yolu ledi ince bir zımpara ile zımparalamak, böylece yüzeyi kristal gibi olmuyor ve ışık dağılıyor. İkincisi de ledlerin üzerine bir diffuser malzeme katmanı koymak (belki bir "buzlu cam" görünümlü dosya kapağı olur). Bu şu an akıma geldi: belki ledlerin üzerine mesela bir camsil spreyiyle selülozik tiner sıkmak da işe yarar. Atomize olan selülozik tiner ledlerin üzerine yapışıp minik mercekler şeklince bir deforme yüzey oluşturabilir, o da yine çıkan ışığın difüzyonuna yardımcı olabilir.

paylaşım için tekrar teşekkürler.

edit: ""belki bir "buzlu cam" görünümlü dosya kapağı olur"" bundan ziyade yine ince zımparalanmış pleksiglas daha mantıklı olabilir :)

Bilmiyordum. İyi fikirmiş! Ben de bir sonraki paylaşımımda PCB imajını nasıl dosya klipleriyle sıkıştırdığımdan bahsedecektim.


kesinlikle katılıyorum, ustalaşabilmek için 2 tüp Positiv 20 bitirdim... Bir tüple söylediğim gibi yapılırsa (2 ince kat) ancak 8-10 adet 15 x 12 cm (A5) çift taraflı plaket kaplanabiliyor ancak (fire vermezsen). O filimleri bir araştırmak lazım, yükte hafif bir paketle ne kadar getirtebiliriz acaba?

:) flimbo, ahh onları da denedim. Dedim ya, başarısız kutunun tüm detaylarını yazmayayım diye...

Zaten kutunun gözüken fotoğrafında dikkat edersen buzlu cam görünümlü plastik dosya kapağı kullandığım versiyon.

Denediklerim:

- Buzlu cam görünümlü dosya kapağı
- LED'leri zımparalamak
- Buzlu cam görünümlü dosya kapağını arkadan beyaz sprey boya ile boyamak (Son hali bu - nispeten bu şekilde daha başarılı sonuçlar elde ettim)

Temel sorunum şuydu;

Tasarım hatası...

Bu çanta görünümlü kutu bu LED'lerin odağının dağıldığı nokta için çok dar. Normalde bu işi LED'le yapanlar LED uç noktası ile PCB yüzeyi arasında en az 5 cm mesafe bırakmışlar. Ben bu mesafeyi LED'leri besleyen güç kaynağından ötürü koyamadım. Benim mesafe 2.5 cm civarında...

LED'ler kötü bir çözüm değil ancak ekonomik olarak floresan senaryosuna göre biraz daha pahalı ve biraz daha mesafe istiyorlar. Bir de güvenilir bir yerden almak lazım. Ucuz paketler sanırım fabrikaların arka kapasından çıkartılan uygunluk testlerinden geçememiş LED'ler. Baksanıza resimlere hepsi birbirinden farklı tonda ışık yayıyor... Bu da PCB üzerinde dengesiz bir pozlamaya sebep oluyor...

neyse devam edelim...

UV pozlama kutumuzu (UV Exposure box) tamamladık. Şimdi PCB resimlerimiz basmamız gerekiyor. Bu aşamada bile doğru teknik ve ayarı bulana kadar onlarca asetat, aydinger kağıdı harcadım.

Öncelikle elimdeki lazer printer'ın asetata basma özelleğinin "olmadığını" öğrendim (hem teknik dokümanından hem de bizzat deneyerek). Yoksa en iyi sonuçlar yine toner ile alınıyormuş ancak ben diğer inkjet yazıcım ile sonunda başarılı sonuçlar elde edebildim.

Neyse, önce PCB imajlarımızı bir baskı programı ile hazırlıyoruz (Ben Microsoft Publisher kullandım). Böyle bir ara program kullanmamın nedeni ben 1 adet PCB basmak için değil aynı PCB'den çok üretmek istiyorum. PCB tasarım programından çıkan PCB imajını belirlenen bir kağıt ölçüsünde milimetrik yerleştiren ve matbaa literatüründe "registrasyon işareti (registration mark)" özelliği olan bir yazılım işleri bu bakımdan kolaylaştırıyor.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3111_zpse3b87107.jpg)

Bu registrasyon işaretleri sayesinde alt ve üst PCB imajlarını TAM olarak oturtmak kolaylaşıyor. Bu hizalama için PCB'nin üzerindeki delikler de kullanılabilri tabii. Oturunca "ŞAK" diye beliriyor delikler zaten...

Önce başarısız denemelerimin sonuçlarını göstereyim:

Az kalmış mürekkep durumu. Geçirgen görünüm pozlamada erimemesi gereken yerleri de etkiliyor ve  genel PCB görüntüsü "silikleşiyor". Bu da asite dayanması gereken kaplamanın incelmesi anlamına geliyor. Sonuçlar malum...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3112_zpsd7852f8f.jpg)

"Photo paper - Best resolution" ayarı. Evet görüntü çok daha net ve detaylı ancak aynı problem burada da söz konusu. Dikkat ederseniz siyahlar siyah değil. Çünkü elimdeki inkjet (HP Ink Advantage 2060) foto baskısı modunda siyahı benzetebilmek için siyah mürekkep kullanmak yerine diğer renkli mürekkepleri kullanıyor (sanırım mürekkep tüketebilmek için :D ).

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3114_zps0e21f9e2.jpg)

Doğru çözüm: Yeni siyah mürekkep kartuşu ve aşağıdakiş ayarlar...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/Printer-Settings2_zpsbcab6db5.jpg)

Bu ayarlarda dikkat ederseniz printer'a sadece siyah mürekkebi kullanmasını söylüyorum... Bu modda maksimum DPI'da (1200) baskı yapmam izin vermiyor ancak önemli değil zaten PCB çözünürlüğüm 600 DPI ki bu oldukça yeterli...

Diğer bir nokta PCB resminin basılacağı medya. Ben asetat ve aydinger denedim. Aydinger maliyet açısında daha hesaplı ama geçirgenliği asetata göre daha az olduğundan pozlama süresini uzatmanız gerekli. İşin açıkçası kullanılabilir ancak asetat'ın da avantajı dikkat edip imajı çizmezseniz 10'larca defa kullanabiliyor olmanız. Aydinger bir kaç kullanımdan sonra hem buruşma yapıyor hem de ısıdan dolayı gevşeme yapıyor. Tek kullanım için ucuz ve rahat bir çözüm...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3097_zps64b3ce3a.jpg)

Neyse burada asetat kullandığım senaryoyu göstereceğim. Bunun için yazıcınıza uygun asetat almanız lazım. Laser için ayrı inkjet için ayrı asetatlar var. Laser asetatı tamamen pürüzsüz şeffaf (elimde patlayan bi tomar laser asetat var, isyene olursa :D ) ancak inkjette kullanılamıyor.

İnkjet asetatının ise bir yüzü hafif pürüzlü yapılmış. Mürekkep tutunabilsin diye sanırım.

Önce asetatı hazırlayacağımız yeri temizleyim yağdan kirden arındırıyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3107_zpsf2afef60.jpg)

Sonra A4 asetatı alıp A5 ölçüsünde (PCB ve yaptığım kutu bu ölçüde PCB için) işaretleyip çelik cetvel ve maket bıçağı ile düzgünce kesiyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3109_zpsf9cc94f3.jpg)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3110_zps325b49a1.jpg)

Sonra sırayla alt ve üst PCB resimlerini basıyorum ve kurumaya bırakıyorum 5-10 dk.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3190_zps2425ea57.jpg)

Daha sonra mürekkebin yeterince kuruduğuna emin olduktan sonra PCB resimlerini mürekkepli kısım birbirlerine bakacak şekilde üst üste koyarak hizalama işlemine başlıyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3152_zps16e9003d.jpg)

Hizalama tatminkar olunca asetatları birbirlerine bir kenarlarından bantlıyorum. Bunun için bulduğum pratik yol; Önce bantı alıp masaya tutturuyprum hafiçe kölerini ters çevirerek. Sonra alt PCB imajının bir köşesini bantın yarısına gelecek şekilde yapıştırıyorum. Sonra üst PCB resmini hizalıyorum, hizalama tamamlanıca asetatları kaydırmadan (zaten kolay kolay kaymıyorlar, pürüzlü olduklarından) bantın geri kalan kısmını üst asetata yapıştırıyorum.

Bu şekilde asetatların diğer taraflarını da bantlıyorum. Hizalamaya yine dikkat ederek tabii.

Sonuçta şöyle bir zarf oluşuyor.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3153_zps470562b6.jpg)

Üzerine sıkıştırmak için kullanacağım plexty'i koyunca hizanın tam olduğundan emin oluyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3154_zps4f209d2e.jpg)

Sonra bu zarf'ın içine plaketi ekstra bir çaba sarfetmeden yerleştiriyoruz (ataç, delik, iğne v.s. kullanmadan ;D ). Hizalama ortam şeffaf olduğu için çok kolay.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3147_zpsd1bef874.jpg)

Burada önemli bir noktaya değineyim. Sadece bu düzenek asetat bile kullanmış olsak net bir görüntü oluşması için yeterli değil. Bu asetatların plakete iyice yapışması lazım. İyice yapışmayan senaryolarda görüntü pozlamadan sonra "bulanık" çıkıyor. Ben bunun için büyük dosya klipleri kullandım. (Tolga abacı vakum deyip kanıma girdi ya neyse... Du bakalım, kutunun 3. versiyonunda onu da deneriz.)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3148_zps07617abb.jpg)

Herçey tamam. Şimdi pozlama zamanı...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3149_zpse2f8e62c.jpg)

Şimdi işlemimizin diğer adımına geçebiliriz. Bu adımda da 10'larca deneme yaptım. Bu denemelerim sonucu elde ettiğim sonuçları da paylaşayım ki, sizler de aynı hataları yapmayın.

Öncelikle sadece asetat'ın arasına plaketi koyarak bir sonuç alamıyormuşsunuz, bunu öğrendik. Şu şekilde;

(http://www.yavuzg.com/images/IMG_3083_zps401c8259.jpg)

Yanlış! Asetat'ın plakete arada boşluk kalmayacak şekilde iyice temas etmesini sağlamalısınız bir şekilde...

Sonuç, bulanık pozlama...

(http://www.yavuzg.com/images/IMG_3024_zpsa34988ac.jpg)

Bunun için ben iki tane A5 boyutundan az büyük plexiglass kestim. Asetat'a sarılmış plaketi bu plexiglass'ların arasına koyup sonra dosya klipsleriyle sıkıştırdım. Ancak yaptığım bir diğer hata ise sıkıştırmayı her yönden yapmamam. Bunun gibi...

(http://www.yavuzg.com/images/IMG_3067_zpscc78fa6c.jpg)

Yanlış! Bu sefer de uçlardaki resimlerde bulanıklık oluştu (Diğer, soldaki bulanıklıkların sebebi ayrı - anlatacağım)

(http://www.yavuzg.com/images/IMG_3026_zpsffdc78a1.jpg)


 

Pozlama süresi. Büyük soru!!!

Özellikle kendi yaptığınız bir düzeneği kullanıyorsanız pozlama süresini belirleyen bir çok faktör var, bunlar;

1) Kullandığınız fotoresist malzemenin türü/markası. Işığa ne kadar duyarlı?
2) Plaketlere sürdüğünüz/sıktığınız/kapladığınız fotoresist malzemenin kalınlığı.
3) Kullandığınız ışık kaynağının genel gücü (Kaç watt'lık kaç adet?), yaydığı UV-A ışınlarının gücü (Gücün kaçta kaçı bu istediğimiz spektrumda ışığa dönüşüyor?)
4) Işık kaynağının plaket yüzeylerine olan uzaklığı (ÖNEMLİ: Çift tarafı da aynı anda pozlama yapıyorsanız plaket hem alt hem de üst ışık kaynaklarına EŞİT uzaklıkta olmalı)
5) PCB resmi için kullandığınız malzemenin türü. (Asetat, aydinger kağıdı? Işık geçirgenliği ne kadar?)


Tabi bu soruların cevabı için bilimsel analizler yapmak mümkün ancak biz sadece deneyerek optimum sonucu bulabiliriz (hem de çok deneme yapmak lazım)

Ben kısa yoldan tecrübemi paylaşayım.

1) Cromalin marka fotoresist kullandım.
2) İnce 2 kat.
3) Alt tarafta 4 üst tarafta 4 olmak üzere 8 adet 6Watt'lık black light ampülü kullandım. Bir yüzeye etki eden güç toplam 24 Watt. Tabii bu elektriksel olarak tüketilen enerji. ne kadarı istediğimiz UV-A spektrumunda ışığa dönüşüyor şüpheli. Muhtemel kullandığım dandik marka black light ampüller aslında sıradan floresan lamba, dışı sadece UV ışınlarını geçirip diğer ışınları yutan bir boya ile kaplı. Bu kanaate ampüllerin ısısından ve bulduğum pozlama süresinin uzunluğundan vardım...
4) Asetat malzeme kullandım.

Sonuç => 14-15 Dakika

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3150_zps6d08ce34.jpg)

Şimdi sıra banyoda...

Pozlama bittikten sonra plaketimize banyo yaptırmamız lazım. Peki bu banyo da nasıl bir kimyasal kullanmalı?

bazılarınızın "sodyum hidroksit" dediğini duyar gibiyim. Eveti maalesef Positiv 20 nin bile ambalajında banyo çözeltisi olarak NaOH (sodyum hidroksit/caustic soda) kullanılması öneriliyor. Sodyum hidroksit'in piyasadaki daha bilinen adı ise; lavaboaç  :o

Arkadaşlar, bunu denedim. hem de defalarca. Banyo çözeltisi olarak NaOH KULLANMAYIN! Başarısızlığınız garanti!!!

Kullanmanız gereken NaOH oranı tavsiye edildiği üzerine 1 Lt de 7 gr. Ben 1/2 lt'de 3.5 gr denedim olmadı 3 gr denedim olmadı. 1 Lt yaptım, 6.5 gr denedim, 6 gr denedim, 7 gr denedim 10 gr denedim (bu sonuncu süperdi - neredeyse anında herşey silindi!!!)

Şu an aldığım NaOH'ı sadece Positiv spreyden kirlenmiş plastik kabı temizlemek için ve tıkanmış lavaboları açmak için kullanıyorum... ;D bereket ucuz...

NaOH kullandığınızda yaşanan sorun temelde şu; Bu çok aktif bir kimyasal. Pozlamadan sonra plaketi solüsyona attıktan sonra çok hızlı olmalısınız. 30 saniye içinde görüntü çıktı, ve bazi alanlar (ince hatların araları mesela) hala ortaya çıkamadı, az daha bekliyeyim dediniz :) PUFF!!! bir süre sonra tüm görüntü eriyor. Bir anda hem de ...

Tam zamanını yakalamak neredeyse imkansız. Üstelik hemen her seferinde değişik. Meğer NaOH suyu ısıtıyormuş. Çok taze hazırladıysanız çözelti çok daha aktif oluyor. Suyun kireç oranı, ortam ısısı vs çok hassas.

neyse kısaca NaOH kullanarak elde ettiğim başarısız sonuçları göstereyim...

Önerilen gramaj

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3069_zps0d81e2ef.jpg)

Sonuç => Hüsran

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3099_zps88e57374.jpg)

Gramajı azaltıyoruz...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3071_zps6c6ce672.jpg)

Sonuç => Yine hüsran

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3100_zps303f00bd.jpg)

gramajı biraz daha azaltıyoruz

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3072_zps3d239185.jpg)

Sonuç => Eh işte... Ama yakından inceleyince başka sorunlar var. Resimlere baksanıza birisi OK denebilir ama bazılarında hat incelmeleri var. Kısaca ayarı tutturmak zor...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3101_zps8ab18cf4.jpg)

Banyo (Devam):

Peki ne kullanmak gerekiyor? İnternette yaptığım araştırmalar sonucunda formülü buldum  :D

Sodyum metasilikat pentahidrat !!!  :o

İyi de ne ola ki bu? Bakkalda satılır mı?  ;D

Arkadaşlar, bir diğer zevk aldığım alana dalıyorum şimdi; Kimya!!!

Lisede hep 10 alırdım. Acayip severdim. Küçükken annemin eczanesinin laboratuvarına iner onu bunu karıştırır erlen'ler deney tüpleri petri kaplarına hayranlıkla bakardım...

Şimdi yine çocukluğumdaki o anılarımı canlandırmanın fırsatını buldum.

Konumuza dönersek, hayır bu malzemeyi köşedeki marketten bulmuyoruz. ama muhtemel toz deterjanlarda kullanılan bir madde, aranızdan biri çıkıp "abi OMO kullansaydın aynısı zaten" derse hiç şaşırmam  :D

Neyse, banyo çözeltimizi nasıl hazırlıyoruz onu anlatayım. Sodyum metasilikat suda (sıvı cam, cam suyu - waterglass, liquid glass v.s. ) kolay çözülen bir madde değil. Bunu çözebilmek için şu düzeneği kuruyorum...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3182_zps0fc77856.jpg)

1 Lt çözelti yapmak için 25 Gr Sodyum metasilikat kullanıyoruz (bu oran biraz azaltılmış bir oran, daha fazla da kullanılabiliyormuş).

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3183_zps091549d7.jpg)

Sonra 1/2 Lt kaynar suyu erlene boşaltıyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3184_zps6b6c11f7.jpg)

ve üzerine soğuk musluk suyu ekleyerek 1 Lt'ye tamamlıyoruz. Bu sayede kabaca 60-70 derece ısıda bir suyumuz oluyor ki bu sodyum metasilikatin çözülmesi için gereken sıcaklıkmış.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3185_zps9e6ba72f.jpg)

Daha sonra 25 Gr sodyum metasilikat'ı bu suya ekliyoruz ve 1-2 dakika karıştırıyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3186_zps2ec2b20d.jpg)

Çözelti önce bulanık daha sonra açılarak tamamen şeffaf (hafif buğulu) bir sıvı haline geliyor.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3187_zps8d14b728.jpg)

Son olarak çözeltimizi bir saklama kabına boşaltıp oda sıcaklığına soğumasını bekliyoruz... İşlem tamam ;)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3188_zps031a54a6.jpg)

He he bu sayede minik bir kimya laboratuvarı da yaptım kendime  :P

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3189_zps2c659d82.jpg)

peki bütün bu malzemeleri nerden aldım? Tabii ki online... ;)

http://www.oksilab.com/ (http://www.oksilab.com/)

Bir kimya kalmamıştı el atmadığın. :D

Merakla ve heyecanla takip ediyorum. :)

Hababam sinifina donmesin barut olayi :)

harika olmuş, paylaşım için teşekkürler.
bende ütüleme yöntemi ile denedim pcb çözeltide bekletince tonerli yollardada aşınma oldu.

Yavuz abi dikkat et,terazide beyaz felan :D
Gerçekten imrenerek takip ediyorum.ellerin ve beynin dert görmesin abi.

:) şaşkınlıkla izliyoruz yine :) yeni maceralara yelken açtık :P

Gördüğüm kadarıyla bu üründen 10m'lik roll olarak bile satılıyor, hatta free shipping'di galiba ama tracking yoktu, o da ek olarak istenebilir sanırım cüzi sayılacak bir fiyata.

Ayrıca farklı renklerde UV cureable solder mask satanlar da varmış artık ebay'de. Tabii ne kadar ekonomik olur bilemiyorum.

http://www.ebay.com/itm/PCB-UV-Curable-Solder-Mask-Repairing-Paint-Red-100g-/180917181592?pt=LH_DefaultDomain_0&hash=item2a1f811c98 (http://www.ebay.com/itm/PCB-UV-Curable-Solder-Mask-Repairing-Paint-Red-100g-/180917181592?pt=LH_DefaultDomain_0&hash=item2a1f811c98)

Benzer şekilde dry film solder mask satanlar da var ama onlar biraz pahalı geldi bana. Ayrıca aliexpress'te de satanlar var.

tolga, o dry-film soldermaska baktım negative diyor. Yani PCB imajını negatif basıp pozlamak gerekiyor sanırım. Tabii bi açıklamasında negatif "developer" kullanın diyor. Acaba negatif developer nedir? nasıl yapılır bir fikrin var mı?


onları ben de inceledim. onlar tamirat için galiba. Yani "UV curable" lafı sanki ilk etapta UV ile pozlanabilir düşüncesi yaratıyor ama pozlanmıyor sanırım onlar. Hani zaten devre elemanları vs var kartta, sen bir kısmını tamir etmişsin ve tamirat kısmını tekrar soldermasklıyorsun. Fırına koyamayacağına göre UV ile cure ediyorsun...

O yüzden dry film soldermasklar (pahalı olanlar) pozlanabildiği için bunlardan daha pahalı sanırım...

Maalesef yok :(. Ama gördüğüm kadarıyla onu da toz olarak satıyorlar, pek de pahalı değil, ama pozitif/negatif olayında net bir bilgi yok, onu sorup öğrenmek gerekebilir. Biraz daha araştırma yapmamız lazım.


Benim anladığım kadarıyla bunlar da pozlanıyor, açıklaması şöyleydi ilandaki (eğer doğruysa):


Transparent mask film ve ondan sonra da UV expose adımı olması bu da pozlanabiliyor intibaı uyandı bende. UV gören yerler sertleşip sabitleniyor, görmeyen yerleri de solventle silerek temizleyip bakırı açığa çıkarıyoruz son adımda. Ama diğer dry film olanları daha sağlam mıdır, avantajlı mıdır, bilemiyorum. Bence dry film olanlarının daha pahalı olmasının asıl sebebi satanların Amerika'da olması :D. Bu photoresist'in de böyle boya gibi olanını da gördüm ebay'de bu arada.

evet aslında dediğin gibi sanki "... with covering the transparent mask film" lafı sanki sürüyorsun, delik izleri olan asetatı da yapıştırıyorsun üstüne (muhtemel vıcık vıcık bişey oluyordur :) ) sonra da pozlama...

benim aldığım film şeklinde olanın uygulaması çok daha zahmetli (daha deneme fırsatım olmadı). bu daha pratik gibi...

eğer öyleyse aslında çok bişey değil, bir kaç çeşit numunelik alıp (hem dry hem bu macundan free-shipping'le satan bir satıcı bulup) bir POC yapmak lazım...

şimdi fikir olarak geçmiştede aklıma geldi gördüğüm kadar alet edavat zeka el becerisi hepsi var sende yavuz yani demem oki mürekeep püskürtmeli yazıcılardan birini modifiye etme fikri nasıl olabilir acaba yazıcıya kağıt yerine direk pcb sürüp pcb ye baskı almak uyugun şartlarda çok verimli olabilir diye düşünüyorum ama yazıcıyı modifiye etmek lazım

Yavuz'a sormuşsun tabii o da cevap verecektir muhakkak ama ben de deneyimimi paylaşayım, bu inkjet modifikasyonu işini yapan bayağı kişi vardı, hatta bir Yahoo mail grubu da olduğunu hatırlıyorum bu işle ilgilenenler için. Galiba Epson'un mürekkeplerinden bir tipi ısıtıldığında sertleşerek resist olarak kullanılabilir hale geliyordu. Hatta işi iyice abartarak direkt olarak inkjet printer kafasını FPGA kullanarak süren devre tasarlamıştı birisi. Hatta soldermask bile print ediyorlardı.

Basit bir proje değil yalnız bu, bana kalırsa UV ya da toner transfer yöntemleri daha pratik. Özellikle çift taraflı baskı için registration problemi burada da var, çözümü de çok kolay değil, sadece basit bir printer modifikasyonu ile iyi sonuç almanın zor olduğunu düşünüyorum ben. Tabii bu işe özel tamamen yeni bir printer mekaniği tasarlamak çok enteresan bir proje olurdu, bir ara ciddi ciddi düşünüp sonradan vazgeçmiştim.

Ben yazıyı takip ederken, ve PCB üretiminin aslında ne kadar zahmetli bir iş olduğunu gördükten sonra webde biraz alternatif yollar aradım. Birkaç alternatif yol var, artıları eksileri var kendine göre. Bulduğum yollardan birisi de ibo1973'ün bahsettiğine benzeyen, (lazer olmayan) bir yazıcı kullanarak PCB üretmek.

http://www.instructables.com/id/DIY-Flexible-Printed-Circuits/step5/Populate-the-board/ (http://www.instructables.com/id/DIY-Flexible-Printed-Circuits/step5/Populate-the-board/)

Yöntem esnek, yüksek sıcaklığa dayanıklı ve üzeri bakır kaplı özel bir tabaka malzemenin üzerine PCB imajının yine özel (mum tipi mürekkepli) bir yazıcıyla bu tabakaya  basılması, sonra da klasik kimyasal yöntemle istenmeyen bakırın alınması.

Benim bu yöntemi ve diğer yöntemleri gördükten sonra (mesela CNC ile kanal açma) vardığım sonuç şu, eğer istenilen board kaliteli ve güvenli/sağlam özetle profesyonel olacaksa, ve yine toplu üretim yapılacaksa o zaman  yavuzg'nin yolunu izlemek mantıklı görünüyor..

ben de baktım o konulara. bu konuda tolga'ya katılıyorum. yani tabii olasılıklar sonsuz ancak insanın önce kendini tartması gerekir öyle bir projeye soyunmak için ki ben kendimde o cesareti ve motivasyonu görmüyorum...

Kolay bir "hack" olsaydı popüler olurdu zaten. Bu şeye benziyor, hani DIY'in ..kunu çıkarıp sonunda DIY laser kesici/CNC router yapanlar var ya (ki aklımdan geçmedi değil hala kafamın ufak bir köşesini meşgul ediyor :D ) onun gibi...

Ve aslında tolga'nın tespiti çok doğru, tek taraflı olacaktır bu baskı tekniği ki onu zaten toner transfer yöntemi ile kolayca yapıyoruz... Benim bu Positiv 20 olayına yegane girme sebebim alt ve üst yüzeylerin registrasyonu ki onu da başardım! (Detayları analatacağım ama sonra...)

Tek derdim PCB'leri pozlama öncesi hazırlaması. Pozitif 20'nin kalınlığını tutturmak bir dert. Onu da şu dry-film tarzı bişeyle halletsem yeme de yanında yat olacak... Şimdilik en zahmetli kısım bu ama aldığım sonuçlar toner transferini tarihe gömdü benim için diyebilirim...

Kickstarter'da şöyle bir ürün vardı. Gördüğümde Spectrum membrane'ı tamirde çok işime yarar diye düşünüyordum...

http://www.kickstarter.com/projects/electroninks/circuit-scribe-draw-circuits-instantly (http://www.kickstarter.com/projects/electroninks/circuit-scribe-draw-circuits-instantly)

Bugün Levent facebook'da bu ürüne benzeyen, ama printerdan baskı almayı sağlayacak yeni bir ürünün linkini paylaşmış...

https://www.kickstarter.com/projects/1597902824/agic-print-printing-circuit-boards-with-home-print (https://www.kickstarter.com/projects/1597902824/agic-print-printing-circuit-boards-with-home-print)

ikiside bence heycan verici görünüyor...

Bu iki proje de makul fiyatlara inerse breadboard'ların sonu olur bence. :)

Toner transfer ile hizalama yapabilmek için genellikle plakete delikler açıp onlardan bir şekilde faydalanmak gerekiyor. Ben şöyle yapıyordum:

1. Önce A yüzü toner transfer + etching yöntemi ile çıkarılır (B yüzü bakırın yok olmaması için bant ile maskelenir).
2. Tüm delikler delinir.
3. B yüzünün toner transfer pattern'i bir lightbox yardımı ile alttan ışık verilerek deliklere hizalanır.
4. B yüzü toner transfer + etching ile çıkarılır (Bu sefer A yüzü bant ile maskelenir).

Tek tek nispeten ufak boyutlu PCB'ler için bu yöntem benim işimi görüyordu.

Daha sonra delikleri açmak için CNC kullanmaya başladım. Böyle olunca, ilk olarak delikleri CNC ile delip, daha sonra A ve B yüzlerini sırayla lightbox ile hizalama, transfer ve etch yaparak çıkarıyordum.

Ama eğer şu dry film photoresist'leri edinme şansı ben aktif olarak PCB işleri ile uğraşırken olsaydı, o zaman UV yöntemine ciddi şekilde eğilirdim.


Bu tip ürünlerin bir enteresan tarafı da, multilayer board'ları evde yapabilmeye bizi bir adım daha yaklaştırması. Gerçi 4-layer board'lar için prototip fiyatları bayağı ucuzlamış eskiye göre ama yine de faydası büyük olur (hem de 6 layer ve üstü hala oldukça pahalı).

İkiside asıl sorunumuz olan çift taraflı baskılı devreye çözüm değil aslında... Ama kalemi, plotter ile kullandıkları bir video hazırlamışlar... Board tasarımlarında bayağ hız kazandırabilir.

_xv2w2AFxl8

Şimdi kaldığımız yerden biraz daha devam edelim isterseniz. Yazıya uzunca bir ara vermiştim ama (kendimce) mükemmel sonucu aramak için denemelere devam ediyordum bu süre içerisinde.

Bir çok kere söylediğim gibi yine tekrar edeyim, "yaptım, oldu" deyip şak şuk iki resim koyup alkış toplamak değil bu yazıları yazma sebebim. İnternette o kadar çok "geyik yazı" okudum ki konu hakkında, temelde hepsinin eksiği yapılan hatalardan nedense" pek de bahsedilmemiş olması. Bu yüzden ilgilenen kimseler için "dürüst" bir şekilde ve konun "gerçek hayat" uygulamalarını göstermek istiyorum.

Ve tabii ki sürdürülebilir ve tekrar edilebilir şekilde tutarlı bir yöntem bulmaya çalışıyorum.

Neyse, bu yeniden ısınma girişimizden sonra esas konuya geri dönelim isterseniz. Nerede kalmıştık? Haaa banyo...

Banyodan önce bir konuya geri dönmek istiyorum. Pozlama için PCB resminin hazırlanması konusuna.

BURASI ÇOK ÖNEMLİ!

Yaptığım son testlerde elde ettiğim hatalı sonuçlar sonucunda bu adıma tekrar, tekrar geri döndüm. Başarılı bir sonuç elde etmek istiyorsanız bu adımın çok önemli olduğunu test ettim.

PCB Resminin hazırlanması:

Banyo'dan sonra (buraya geri döneceğim merak etmeyin) çıkarttığım ilk PCB'yi asit karışımında (burayı da anlatacağım kullandığım formül ve oranlar ile) erittiğimde  PCB'nin bazı alanlarında şu sonucu aldım;

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3258_zps4381c8f9.jpg)

Şimdi PCB üzerindeki 4 kopyadan sadece birisi böyle oldu. Adamsende, görev zaiyatı, fire v.s. deyip devam edebilirdim. Ancak dediğim gibi benim "tutarlı" bir yöntem oluşturma misyonumda böyle bir "ya tutarsa" sonucun bir anlamı yok.

Önce bunun sebeplerini analiz edelim isterseniz. Bulgularım:

1) Banyo sırasında PCB resminin bazı alanlarındaki "bulutsu" görünümü giderebilmek için banyo süresini uzatmam gerekiyordu. Tamam, NaOH kullanmadığım için banyo süremi istediğim kadar uzatabilirim. NaOH kullansaydınız 1-2 dakika içinde sonuca ulaşamazsanız bir anda tüm görüntü kaybolur. Ancak Sodyum metasilikat (Na2SiO3·5H2O) kullanarak (25gr/1Lt) hazırladığınız banyo solüsyonunda rahat rahat çalışabiliyor. Yaklaşık 2 dakikada görüntü oluşmaya başlıyor. 5 dakikada PCB resmi tamamen ortaya çıkıyor. 10-15 dakika içinde de istenmeyen alanlar ve bulutsu yerler tamamen kayboluyor.

başarısız denememde "ısrarcı" bulutsu görüntüyü yok etmek için 15 dakika uğraşırken PCB'nin pozlanmış, kaybolmaması gereken bazı yerlerinin de hafifçe belli belirsiz erimeye başladığını farkettim (yukarıdaki resim o alana ait)

2) PCB'yi asitte eritirken banyo'da beni uğraştıran bu "bulutsu" alanlar burada da başıma bela oldu. Bir türlü yok olmak bilmeyen bazı alanları eriteceğim diye PCB'yi neredeyse 30 dakika asitte tutmak zorunda kaldım. Bu yüzden o yukarıdaki görünen alanlar da yok etmeye çalıştığım bulutsu alanlar gibi erimeye başladı.

Peki bu istenmeyen etkinin sebebi ne olabilirdi? İnternette forum'ları dolaşmaya başladım. Cevabı bulmam pek uzun sürmedi. Aslında cevabı biliyordum ancak "kulakarkası" etmiş hatta biraz da üşenmiştim...

Sorunun sebebi bu görüntü:

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3112_zpsd7852f8f.jpg)

Gördüğünüz üzere siyah alanlar ışığı tam olarak bloklayamıyor. "hafif" geçirken...

Çözüm ise bir sonraki mesajımda...

Şimdi, banyoda eriyip gitmesi gereken istenmeyen alanlarımız "pişirilmiş" Positiv 20'nin UV ışığa maruz kalan yerleri. "Pozitif" bir malzeme kullanmamızın doğal bir etkisi yani. UV ışık pişirilmiş malzemenin polimer yapısını değiştiriyor ve banyo çözeltisi ile eriyebilecek bir formüle dönüştürüyor (işin kimyasının detayını gerçekten bilmiyorum, oraya kadar inmedim ama özetle etkisi bu).

Net ve kontrast bir görüntünün oluşması için pozlama süresinin önemli olduğundan bahsetmiştim. Ancak süreyi uzattığınız zaman ışığa maruz kalmayacağını düşündüğünüz alanlara da bir önceki mesajımda gösterdiğim "hafif geçirken" maskeden ötürü ışık sızmaya başlıyor (aslında ışık her halükarda sızıyordu da pozlama süresi uzadıkça "etkisi" artıyor demem daha doğru olur)

Peki bunu nasıl önleyeceğim?

1) Çok daha pahalı profesyonel, asetata çok iyi basan bir lazer printer edinerek (Hmm PCB'leri çin'de ürettirmek daha ucuza malolur - geçtik)
2) PCB resimlerini profesyonel baskı yapan bir yerde asetat bastırmak (çok zahmetli, git geli çok. eldeki düzeneği "istediğim zaman" kullanabilme senaryoma uymuyor, dışa bağımlılık v.s.)
3) Aynı asetatın üzerine iki, hatta üç defa basmak. Bunu denedim. 2 defa belki ama üçüncüsünde printer "milimetrik" de olsa kaydırma yapıyor. Üstelik 3. baskıdan sonra bile hafif geçirgenlik etkisi oluyor zira bir sonraki püskürtülen ıslak mürekkep alttakini de sulandırıyor.
4) Her PCB resminden (alt, üst) 2'şer tane basmak. Hah bak bu olabilir. Evet birbirne oturtmak için "biraz" daha zaman harcıyorsunuz ama sonuçta elinizdeki bir "master" şablon. Yani istersem (çizilmeden kullanabilirsem) 100'lerce defa pozlama yapabilirim. Buna değer diyorum...

Her yüzeyin PCB resmini 2'şer ayrı aseta basıyorum. Elimde 4 tane asetat oluyor. Sonra her yüzeyi önce kendisi ile hizalıyorum. Bunu yapmadan önce ilk kopyaya çok hızlı kurumayan ve elastik bir tutkal sürüyorum. Sadece birer köşesine. Tüm resmi kaplarsak kemik gibi bir şey olur, kullanamayız.

Bunun için en uygun olacağını düşündüğüm tutkal patlak bot, yağmurluk v.s. tamiratlarında kullanılan şu tutkal...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3227_zpsdeca905b.jpg)

Bu tutkalı kullanarak ...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3220_zps0fc2f040.jpg)

Kopyaları yapıştırıyorum...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3221_zps9ff0b9d8.jpg)

Hızlı kurumayan bir tutkal kullanmamın esas sebebi ise yapıştırdıktan sonra registrasyon işaretlerini hizalayabilmek. Bunun için güçlü merceğimi kullanıyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3225_zpse109278c.jpg)

Benim PCB tasarımındaki ince hatlar via'ların TAM olarak hizalanabilmesi için çok hassas olmam lazım. Bakın iphon'u merceğe dayayarak çektiğim resim. Tek bir işaret var gibi gözükmeli... (Burada iki kat asetat var)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3226_zpscbd8dcd3.jpg)

Sonra tutkalın kuruması için asetatların üzerine pozlamada kullandığım camları koyuyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3223_zps92e2e694.jpg)

Normalde 6 saatte tam kurumuş. Ancak ben üzerine çıkıp tepinmeyeceğim. Bu yüzden 1-2 saat sonra yeterince kurumuş oluyor.

Valla ustam ince isler bunlar allah sabir versin sana 

Bu şekilde ikişer kat kullanarak hazırladığım "master" şablonu kullanarak yeni bir plaket üzerine bir kez daha pozlama yapıyorum. Bu kısmı zaten anlatmıştım, değişik bir şey yok.

Bu arada, plaketleri toplu olarak hazırlayıp kutuluyorum. Yoksa 1 plaket'i spreyle pişir v.s. süreci ile 8 tanesini hazırlamak aynı...

Şimdi banyo konusuna geri dönebilirim.

BANYO:

Banyo çözeltimizi nasıl hazırlayacağımızı anlatmıştım. Bu sodyum metasilikat tabanlı çözeltinin bir diğer avantajı saklayabiliyor olmanızmış (2-3 hafta diyen var). Sodyum hidroksit çözeltisi (NaOH) zamanla hava ile etkileşime girerek bozuluyormuş.

Neyse, devam edeyim, daha önceden hazırladığım banyo çözeltisinden 250 ml kullanacağım. Bu tek bir A5 PCB'yi banyo etmek için yeterli derinliği sağlıyor.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3230_zpsbd6c2a68.jpg)

Ve pozlama bittikten sonra (bu sefer 16 dakikaya çıkarttım pozlama süresini) plaketimizi banyo çözeltimize atıyoruz. Görüntü 1-2 dakikada oluşmaya başlıyor. Bu aşamadan sonra ışık altında çalışılabilirmiş. ben de süreci rahatça fotoğraflamaya başlıyorum tabii ki ;D

2 Dakika sonra:

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3231_zps9b3f9f40.jpg)

5 Dakika sonra:

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3232_zps948c2e30.jpg)

10 dakika sonra tüm bulutsu alanlar temizlendi ve sadece pozlanmış alanlar kaldı. Ben yine de test etmek için bir beş dakika daha ekstradan bekliyorum. 15 dakika sonra  pozlanan hiçbir yerin bozulmadığını gördüm. artık plaketi banyodan çıkartıyorum. İşte aradığım "tutarlı" sonuç bu!!!

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3233_zpsf831d086.jpg)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3234_zps993ca87b.jpg)

Ohh be...

Ha bu arada bir şeyi daha test ettim. Plaketin bir yüzeyi daha koyu diğeri daha açık renkte farkettiyseniz. Bunu kasıtlı olarak yapmıştım. Farklı katlarda Positiv 20 uyguladığım senaryoların sonucunu/etkilerini test etmek için. Yani hem pozlamada, hem banyoda hem de asitte dayanıklılığı ne olacak diye merak ediyordum. Sürecin "insan faktörüne" dayanan en belirsiz kısmı burasıydı çünkü.

Koyu olan katman (ön yüz) 2 x çapraz "güzel" kat Positiv 20.

Açık olan katman (arka yüz) 1-1,5 kat diyebileceğim, hani kaçan "hamam böceğini öldürüken" detan sıkarsınız ya aceleyle düzensiz ;D onun gibi düzensiz sıktım...

Bir sonraki mesaj asit ve sonrası...

PCB'yi Eritme (PCB Ething):

PCb görüntüsünü bakır plakette güzelce oluşturduktan sonra şimdi esas amacımız olan istenmeyen bakırlardan kurtulmak.

Bunun için ben HCL (Hidroklorik Asit) ve H2O2 (Hidrojen Peroksit) karışımını tercih ediyorum. Fe(III)Cl (Demir üç klorür - Ferric Cloride) çözeltisi de kullanılabilir ama bana nedense pek bir pis geliyor görünümü hiç kullanmadım...

Bu eritme işi sürecin en TEHLİKELİ aşaması!!!

Alet edevatımız şu şekilde ve MUTLAKA eldiven ve koruyucu gözlük kullanmanızı tavsiye ederim. Sonra türk filimlerindeki klasik yüzüne kezzap (HCL) atılan Türkan Şoray olayı yaşamayın ;D ;D ;D

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3235_zps959c5cbf.jpg)

Önce eritme işini yapacağımız plastik kabımıza yine 250 ml musluk suyu koyuyorum.  Sonra 20 ml HCL ölçüp suya boşaltıyorum (Sanırım %30'luk bir çözelti bu - bu şekilde almıştım elektronikçiden. Bir dahaki sefere hem daha ucuza hem de oranı belli olacak şekilde oksilab'dan alacağım)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3236_zpsf12f1f06.jpg)

Sonra bu karışıma 40 ml H2O2 (Bu da sanırım %3'lük olması lazım) ölçerek ekliyorum. Kısaca HCL - H2O2 oranımız 1:2

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3238_zpsb55c35a0.jpg)

Bu arada bu işi havalandırması olan bir yerde yapmalısınız. ben banyo'nun havalandırma fanını açarak yaptım bu sefer. Geçen sefer odada yaptım gece gece, 1. Dünya savaşında siperde klor gazı yemiş alman askerine döndüm!!! Boğazınızda "tatlı" bir tat oluşuyor yutkununca. Daha sonra acımaya başlıyor...

Neyse, plaketimizi çözültiye bırakıyoruz. Dikkat ettiniz mi ya da daha önce anlattım mı hatırlamıyorum ama çözeltinin plaketin her iki tarafında da etkili olabilmesi için plastik kutunun iç tabanına küçük silikon pabuçlardan yapıştırmıştım. Bunlar plaketi hafif yükseltiyor ve diğer yüzeyin kabın dibine yapışmayarak asit ile temas edebilmesini sağlıyor...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3239_zpsa962453e.jpg)

Gördüğünüz üzere bu çıkan klor gazı...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3240_zps3fdd3d86.jpg)

Bu oranlarla hazırladığınız asit çözeltisi ne çok hızlı ne çok yavaş. Çok hızlı olması bir anda çok ısı çıkmasına sebep olup izleri oluşturan Positiv 20 (veya toner v.s.) erimesine sebep oluyor.

Kabı hafif hafif salayarak işlemi kontrollü bir şekilde hızlandırabilirsiniz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3241_zps3b0fce11.jpg)

5 dakika sonra: Plaketin "epoksi kısımları" görülmeye başlıyor.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3242_zpsd687122d.jpg)

10 Dakika sonra: PCB'nin istenmeyen tüm bakırları tamamen eridi...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3243_zps99d91d36.jpg)

İşte sonuç.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3245_zpsd7223c10.jpg)

Sonuçtan oldukça memnunum. İstediğim tutarlı sonucu elde ettim...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3246_zpsad9b80cd.jpg)

PCB'yi muslukta iyice yıkadıktan sonra kağıt havlu ile kurutuyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3247_zps41db3fdd.jpg)

Şimdi, PCB'yi bu şekilde bırakabileceğinizi söyleyenler de var. Yani delip montaja başlayabilirmişsiniz. Kullandığımız Positiv 20 aynı zamanda bakır hatlar için bir çeşit pastan koruma etkisi yapıyormuş.

Olabilir, ama benim başka planlarım var... ;)

Bu yüzden görevini tamamlamış olan Positiv 20'den aseton yardımı ile kurtuluyorum...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3248_zpsc5662b73.jpg)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3249_zps0f0cc506.jpg)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3250_zps197f3994.jpg)

Büyütecimi alıp hatları kontrol ediyorum...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3251_zpsa430ed56.jpg)

Şimdi bu plaketi alıp bir başka sıvıya sokacağım (sürpriz karışım ;D )

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3252_zpsed28c116.jpg)

1 dakika sonra:

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3253_zps7d794c36.jpg)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3254_zpsefa2648f.jpg)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3255_zpsb1d7afa4.jpg)

Anaaa!!! 1 dakikada kalay kaplama yaptık ;D

Arkadaşlar hatırlarsanız bir önceki projemde bakırları korozyondan korumak için krem lehim kullanmıştım. Bu nispeten zahmetli bir işti ve bu incelikte hatları olan bir PCB'de işin açıkçası o riski almak istemedim ve internette "liquid tin" diye bir araştırma yaptım.

Sonuç yurtdışında kalay kaplama için bu tarz sıvılar var evet ama Türkeye'de bulamadım. Sonra Ulustaki bir kimya dükkanına sordum "liquid tin (sıvı kalay)" varmı diye. Oradaki arkadaş "sen soğuk kalay" arıyorsun dedi. Hah dedim evet var mı? Öyle hazırda olmaz yapacaz dedi... ben de hadiii beklicezmi şimdi haftalarca derken yok 10 dakika otur sana yapalım dedi ve kara kaplı defterini açtı (bu arada harbiden kara bir defterde yazıyordu formülleri)...

10 dakika sonra geldi ve maalesef gereken en önemli maddenin (kalay bilmemne) bitmiş olduğunu söyledi. Neyse uzun lafın kısası 1-2 hafta git gel o maddenin gelmesini bekledim. Kendimin yapacağı bir şey değil zira o kalay bilmemne çok pahalı. Kutusu 500 küsür TL...

Neyse, son gidişimde uğradığımda kalay bilmemne'nin geldiğini söyledi arkadaş ve 1 Lt "soğuk kalay" yaptı bana. 1Lt'si 40 TL bu arada... Ama kullandığım kadarını bir başka şişede saklayabileceğimi, kalay kaplanmamaya başlayıncaya kadar yeniden kullanabileceğimi söyledi. Ben de öyle yaptım. Az bir sıvı kullandım (100-150 ml) ve bunu ayrı bir şişeye koydum...

Bir sonraki mesaj esas konu, delikleri delmek!!! Acaba hizalamayı tutturabilmişmiyiz (tüm bu maceranın esas amacı)

Delikleri Açalım Artık!!!

Şimdi, bir kaç proje önce @tolga abacı bahsetmişti. Eğer delik deleceksem bir sütun  matkap düzeneği kullanırsam daha verimli sonuçlar alabileceğimi... Ben de tavsiyesine uyarak dremel için bir istasyon almıştım...

Bu tavsiye özellikle bu çift taraflı PCB üretme konusunda MUTLAKA şart zira elle deldiğiniz taktirde arka tarafı ıskalama olasılığınız çok yüksek. Ayrıca via'lar için kullanacağım (ön ve arka yüzeyler arası elektriksel geçişi sağlayacak delikler) 0.5 mm'lik uç dremel için bile çok hassas bir uç. En küçük açıda çıt diye kırılır...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3259_zps5d46674b.jpg)

ucumuzu istasyona yerleştirdiğim dremel'e matkap ucu mandreni kullanarak takıyorum. Direk dremel uyumlu PCB delme uçları da varmış. Bir ara aliexpress'den böyle bir set de almak lazım...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3260_zpsfbe76a03.jpg)

Sonra dremel'in mesafe ayarını da yaptıktan sonra heyecanlı bekleyiş başlıyor. Gözüme bir via kestirip yavaş yavaş yaklaşıyorum...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3261_zpse4b6c4b7.jpg)

Ve deliyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3262_zpsbac2988b.jpg)

Bakalım sonuç ne oldu? Bu birinci yüzeydeki delik...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3263_zps0fce8f8c.jpg)

Bu da arka yüzeyi. TAM İSABET diye buna deniyor sanırım!

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3264_zps692a9948.jpg)

Bu iş burada bitmiştir! Ben kendi adıma toner transfer v.s. tekniğini tarihin tozlu sayfalarına gömüyorum arkadaşlar...

İyi geceler...

Ütüden kurtulduk, oleeeeey. :)

üstat sen naptın,pcb üreten firmaları kapattırmaya niyetin mi var :D
yaptığın işi tanımlamak için cümle kuramıyorum,yani öyle işte.

Yavuz, bu kalay kaplama işi de süper olmuş... Ben de zamanında liquid tin aramış ama bulamamıştım. Demek ki senin yaptığın gibi kimyacılara sormak lazımmış. İsmini de öğrenmiş olduk, soğuk kalay.

Yalnız tabii bence soldermask buna göre daha elzem bir olay. Eğer soldermask olursa kalay kaplamaya çok gerek bile yok, benim tecrübeme göre soldermask ayrıca board üzerindeki bileşenlerin statik elektrikten korumasını da belirgin oranda arttırıyor.


Abi kapansın gitsin onlar da, bu kadar senedir bu işle uğraşan ama tek taraflı kart yapmanın ötesine geçememiş, yol kalınlığı 1mm'den az olursa yapamayız diyen saçma sapan adamlar var piyasada. İnsan biraz yaptığı işe saygı duyup kendini geliştirmeye uğraşmaz mı?  >:( Bak sinirlendim yine :D :P.

pcb nin güzelliği hayranlık verici derecede güzel ancak uygulama için gerekli alet edavat fazla gerekiyor . ama kalite 10 numara helal olsun yavuz

Bu düzeneği kurma amacım da bu. Birisinin yapması lazımdı. Varsa basmak istediğiniz pcb bana en az 600 dpi kalitede imajını gönderin ben de basayım göndereyim. Tek bir pcb basacaksanız mesela 40 tl verip soğuk kalay alamayacağınız ortada. Veya tek bir pcb için ticari olarak kimse uğraşmaz. Ben uğraşırım ;)

Öte yandan da kendi niyet edenler için de bir referans olsun bu yazdıklarım.

yavuz demo part de bi sunum yap pcb nasıl yapılır

YavuzG, bu çalışman bence tüm çalışmalarını aşacak güzellikte, kalitede, bilgi ve deneyim içeriyor... Senin gibi bir arkadaşla forum üzerinden de olsa tanıştığım, tanıdığım için çok mutluyum... Helal olsun...

Abi inşallah vaktin olur da 7DX'e gelebilirsin.

Daha olmadı Ankara'ya eğitime gönderdiklerinde (arada sırada oluyor) yakana yapışıcam tanışmak için. :D

Acayip gaza geldim şimdi. Hemen pc'deki bitmemiş projeleri gözden geçireyim.
Ama bir sorun var. Ben Dosbox ile tarih öncesinden kalma Board Maker kullanıyorum. Güncel çizim programlarını deneyip öğrenmem lazım.
Neyse en azından bir ustamız var artık.

Kolay gelsin.

selam, tasarımı hangi yazılımla yaparsanız yapın önemli değil. önemli olan PCB imajını bir resim dosyası halinde çıkabilmeniz.

Örneğin ben ExpressPCB kullanıyorum (Eagle öğrenmem lazım) ve ExpressPCB sadece printer'a çıkabiliyor. Ne yaptım, ExpressPCB'yi kandırdım ve ImagePro diye bir yazılım yükledim. Bu yazılım kendini bir  printer gibi gösteriyor sisteme ve üzerine atılan işleri istediğiniz formatta bir imaj dosyası haline getiriyor... Bedava sürümünü kullanıyorum, A4 çıktının üzerine mesaj yazıyor ama tam ortasına değil., kurtarıyoruz :D

@LW3d, rica ederim, forum zaten kaliteli. potansiyeli ise katılımcıları. katılımılarda veya sadece ziyaretçilerinde amatör ar-ge ruhu yeniden ateşlenip, tozlu raflara kalkmış projeler yeniden masaya iniyorsa ne mutlu bana :)

Sizin genel müdürlük bizim ofise çok yakın zaten, beklerim...

yok canım, o kadar değil. Bu işi gözünüzün önünde öğrendik işte, daha dün bir bugün iki, sunum munum ne haddimize...

@tolga hala seni yeniden çekemedik mi sahalara? ;) Gönderebilirim istersen küçük bir şişe. Şaka bir yana, istersen (isteyene) yaptırabilirim veya bendeki şişeden verebilirim.


kesinlikle katılıyorum. ama onu biraz daha büyük bir projeye sakladım. Böyle küçük bir proje kutusuna girecek tarzda değil de, hani yurtdışında plexyglass'dan plakaların arasında satıyorlar ya bu tarz "limited run" projeleri. Öyle bir proje yaparsam kullanacağım soldermask'ı da. Bir sonraki adım da hani şu ipekle serigrafi tekniğinde parçaların isimleri falan yazılıyor ya. Ona kadar gidermiyim bilmiyorum ama yapmayı çok isterdim...


Ya inanılmaz bir noktaya değindiniz. Örnek, adamın koskocaman "ampul" dükkanı var, başka şey satmıyor, adama soruyorsun "black light, hani siyah renkli floresan, hani var ya diskolarda falan kullanılır ..." diye yüzüne bönbön bakıyor. İstisnalar tabii ki var ama çoğu esnafın bırakın kendini geliştirmeyi, en azından yaptığı/uğraştığı ticaretle bile ilgisi kalmamış. Çin'den bir konteyner mal geliyor Türkiye'ye içinden ne çıkarsa onu satıyorlar. Ne işe yarar ne nedir bilen yok...

Çektin çektin... board yapımı olarak değil ama :) Neyse dur bir çalışsın da önce ;).


Teşekkür ederim, eğer PCB yapma işi ile tekrar uğraşacak olursam yardımını isteyebilirim. Bu aralar onunla uğraşacak ortam ve zamanım hiç yok ama, olursa işte...

@tolga çıldırıcam! şu çinlilerle yazışıyorum, geri zekalılar bir türlü söyleyemediler şu "photoresist dry film" için developer solüsyonunun ne olduğunu...

20 metresi 25 USD civarında yani Positiv 20 sprey'den kat be kat daha ucuza geliyor ve sanırım daha da "homojen" ve tutarlı bir çözüm. Lakin bu filmler negatif, ve negatif solüsyon ile banyo yapılması gerekiyor.

hatta sanırım öyle sağlamki erittikten sonra bir de "remover" solüsyonuna atıyorlar, ki daha o solüsyonun ne olduğunu soramadım gerzeklere...

internette sodyum karbonat veya potasyum karbonat lafları gördüm ama tam net değil, hangi ürün için olduğu...

sen araştırabildin mi konuyu? bulabildin mi ne olduğunu?

Potasyum Karbonat olabilir sanırım, şöyle bişey buldum şimdi bakarken (bkz 2. sayfa):

http://www.alliedelec.com/images/products/datasheets/bm/MG_CHEMICALS/70125659.pdf (http://www.alliedelec.com/images/products/datasheets/bm/MG_CHEMICALS/70125659.pdf)

Denemeye değer bence.

doğru söylüyorsun, chat'in başına oturttukları gerizekalı çinli ile harcadığım adam/saat maliyetini düşününce ruloyu çoktan sipariş etseydim keşke :D

neyse, gelsin bakalım, bu konu başlığından tecrübeleri paylaşırım.

bu arada, hazır pozitif kaplı board'lar da var ama maliyeti biraz daha yüksek. gerçi kırkta bir prototip proje ile uğraşan için tercih edilebilir, akarı yok kokarı yok...

teşekkürler link için...

Developer'dan da sipariş edebilirsen et bence, onun kutusunun ya da şişesinin üzerinden de belki ne olduğunu çıkarma şansı olabilir, zaten öyle pek pahalı bişey de değildi gibi hatırlıyorum.

abi sorun da bu ya. yani ben mi arama özürlüyüm, aliexpress'de filmi satan adamlarda developer yok!!! developer satan adamda film yok!!! hem developer hem film satan adam da free shipping vermiyor, 20gr'lık pakete 6 dolar shipping çekiyor...

çıldırıcam dediğim konu bu ;D

Ben ebay'den bulmuştum sanırım, orada ikisini de satan adamlar vardı, ama muhtemelen aliexpress'tekinden daha pahalı olabilir orada.

ebay'dekiler de amerikalıları kazıklayacak ya, 2 mt'sini sattığı fiyata aliexpress'de 20 mt'si var :D

aliexpress de developer satan adamlarda pek bi güven uyandırmıyor. yazdığı açıklamaya bak:

"1 the company pictures taken it, it is new the real thing, the baby is usually buy 5-10 only on, capacity is much cheaper."

parasında değilim, muhtemel boşuna beklerim gibi geliyor... zaten poşetin üzerindeki yazılar da çince :)

:D :D :D

Off :) İşte Çin'den alışveriş yapmak da böyle bişey :D.

Riks budur :P.

Hadouken. :D

sorma...

adam demişki "çocukluk etme 5-10 tane al daha hesaplı olur" yani "çinglizcesi" => the baby is usually buy 5-10 only

;D

şimdi şu boş çift taraflı bakır plaket de satan bir yerden bi rulo söylüyorum. olmadı benim ulus'daki kimya dükkanından potasyum karbonattan girer sodyum karbonattan çıkar herşeyi denerim, ucuz bir hobi zaten kimya ;D çoğunun kilosu 3-5 tl

Bence potasyum karbonat'tır onun developer'ı, o yolladığım linkteki datasheet gayet net. Herhalde hepsi aynıdır ya da benzerdir dry film photoresist'lerin diye düşünüyorum.

Siparişi verdim, 3-4 hafta sonra film gelince potasyum karbonat ile denemelerimi yaparım...

bu arada, referans olması amacıyla

Potasyum Karbonat: http://www.oksilab.com/Potasyum-Karbonat-99-Chem-pure-1-Kg,PR-3498.html (http://www.oksilab.com/Potasyum-Karbonat-99-Chem-pure-1-Kg,PR-3498.html)

Sodyum Karbonat: http://www.oksilab.com/Sodyum-Karbonat-Chem-pure-1-Kg,PR-3556.html (http://www.oksilab.com/Sodyum-Karbonat-Chem-pure-1-Kg,PR-3556.html)

metaş pcb ye devam tabi önce eğitimi tamamlamak lazım. böyle giderse mezun olamayacağım bir türlü.

CRTSIM'in seri üretimine az kaldı, prototip PCB'ler üzerinde yaptığım denemeler sonucunda elde ettiğim deneyimlerin bir kısmı bu konuya daha uygun olduğundan buraya yazayım istedim.

Konumuz "via"

Via, çift taraflı PCB'lerde alt ve üst yüzey bakır hatları devre şeması doğrultusunda gerekli yerlerden birleştiren bir delik kısaca. Tabi delikten de iletken bir "şey" geçirmeniz lazım temel olarak. İnternette bu konuya dair de bir çok teknik okudum, bir kısmı yapılabilir geldi bir kısmı ise biraz "afaki"...

Bir yaygın "söylence" bakırlı plakayı asitte eritmeden önce delikleri açıp (daha sonra şemayı bu deliklere göre tutturmak lazım) sonra bu bakırlı playı bir şekilde elektroliz yöntemi ile göztaşı çözeltisinde tutmak ve deliklerin içinin bakırla kaplanmasını sağlamak...

Hmm, yapılabiliyordur belki ama pek kafama yatmadı...

Bir diğer daha basit yöntem ise via deliklerinden bir tel geçirmek ve hem alt hem de üst yüzeylerden bu teli deliğe lehimlemek. Bu daha kolay bir yöntem. Dezavantajı devre şemasını modifiye etmeniz ve bu tür geçişler için devre elemanların ayaklarının olduğu delikleri değil onlara yakın sadece bu iş için başka delikler açmak gerekiyor. Sebebi malum, teli geçirip lehimlediniz mi delik kapanıyor.

Ben önce bu yöntemi denedim.

Piyasada "zil" teli olarak satılan tek damarlı ince montaj kablosunu alıyorum ve via için tanımladığım deliklerden birinden geçirip bir yüzeye lehimliyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3276_zpsf6474336.jpg)

Sonra diğer yüzeyden çıkan kısmını da diğer yüzeyden lehimliyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3275_zpsc2395870.jpg)

Sonra da düz bir yüzey olması için lehim noktasındaki fazlalık lehim "topu" nu yan keski ile sıfır kesiyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3274_zps4926ac26.jpg)

Yaaani eh işte... Evet bu yöntem iş görüyor, tek bir proje PCB'si için de uygulanabilecek bir yöntem. Ancak benim bu minik projemde bile saydım tam 42 tane böyle via var. Bu işi 42 defa yapmak gerekiyor. Ha zaten devre elememanlarını da lehimleyecektik niye üşeniyorsun derseniz o teli tek tek bu şekilde alttan ve üstten lehimlemek ve kesmek neredeyse 42 tane ekstra devre elemanının montajı kadar zaman alıyor. Yani mesela 14 bacaklı bir entegreyi lehimlerken elemanı takıp PCB'yi ters çevirip pıt pıt pıt diye 14 bacağı lehimleyiveriyorsunuz, maksimum 1 dk. Ama bu tek tek via'lardan tel geçirip lehimlemek kesmek v.s. gerçekten çok daha uzun sürüyor.

İnternette bir kolayını okudum gerçi onu denemedim ama yine de referans olsun diye yazayım. İnternetteki eleman teli tüm via'lardan önce geçirmiş. Yani dantel işler gibi tek bir teli bir alttan bir üstten dikiş diker gibi geçirmiş. Sonra delik yerlerinden lehimlemiş alt-üst. En son da yan keski ile keserek fazlalık tellerden kurtulmuş.

Yani evet yapılabilir ama denedim benim pcb boyutunda teli öyle bir aşağı bir yukarı geçirmek zor. Benim pcb'nin boyutu çok küçük olduğundan birbirne yakın via'lardan geçirmek zordu...

Bir başka yöntem denemeye karar verdim...

Bu konuda bulduğum diğer yöntem ise "PCB punto'su" olarak çevirebileceğim internette "PCB rivet" diye arattığınızda bulacağınız içi delik mini minnacık bakır tüpler.

(http://www.yavuzg.com/images/IMG_3128_zps6eefd713.jpg)

Bunları kuru film soldermask satan Hollanda'daki bir yerden (http://www.rembrandtlights.com/ (http://www.rembrandtlights.com/)) almıştım ancak fiyatından dolayı delik maliyeti (Tanesi €0.11 = 35 kuruş falan) çok yüksek bir yöntem deyip rafa kaldırmıştım. Ancak sorunuma bir çare ararken bunları gerçekten toplu olarak satan bir başka yer daha buldum.

Bu da almanya'da: http://www.watterott.com/ (http://www.watterott.com/)

Burada 1000'lik paketini buldum bunların...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3314_zps872cc58d.jpg)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3315_zps1eeb0cde.jpg)

Burada 1000 adedi €16. Delik maliyeti €0.016 = 5 kuruş. Bir PCB'nin tüm deliklerini bunlarla tıkasam bile PCB maliyetini 1-2 TL artırıyor sadece. Bana makul geldi. Siparişi çaktım, paket inanılmaz bir hızla 2 günde ofisteki masamın üzerindeydi :D

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3301_zpse59b0f10.jpg)

Esprili adamlar :) , bir de sticker koymuşlar içine...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3313_zpsa50fbcbc.jpg)

delik içi kaplamalarda bunlar kullanılıyorsa o nedenle çift yönlü pcb ler pahalı oluyordur ama yerlerine o kadar sıkı nasıl tutturuluyor anlamıyorum. dubel gibi görev yapıyor olsa gerek.

Şöyle küçük bir de aparatını almanız lazım...

Aparatın ucuna takıyorsunuz

(http://www.yavuzg.com/images/IMG_3131_zps8fd2bad6.jpg)

Sonra deliğe geçiriyorsunuz aparatla

(http://www.yavuzg.com/images/IMG_3134_zps2c67239c.jpg)

PCB'yi ters çevirip

(http://www.yavuzg.com/images/IMG_3133_zpse87d12b9.jpg)

aparatı tekrardan çıkan uclara geçirip tepesine tak diye vuruyorsunuz

(http://www.yavuzg.com/images/IMG_3132_zpsd19a06c0.jpg)

Bunların delik içi çapı 0.8mm delik dışı çapı 1mm. PCB'deki delikleri 1mm açınca içine cuk oturuyorlar...

Farklı çaplı çeşitleri de mevcut ancak hepsi için de farklı çaplı aparat almak lazım. Bana sadece 0.8mm olanları kullanmak yeterli geldi. hemen her tür devre elemanı için 0.8mm delik çapı ideal. Çok kalın bacaklı da bir şey olursa ona da harici via yaparım dedim...

ellerine sağlık. çok güzel paylaşımlar. ileride iş ve derslerimden fırsat bulunca modifiye yazıcı ile pcb yapma gibi denemelerim olacak inşallah.

Heyooo :D kuru film şeklinde foto duyarlı malzemem ve karbit PCB matkap ucu setlerim geldi!

12 Mart'ta sipariş vermiştim. Bence hız "free shipping" için gayet iyi...

Malzeme ile ilgili deneyimlerimi bu konu başlığı altında paylaşıyor olacağım...

bekliyoruz yavuz özellikle kuru filimi bende baya merak ettim nasıldır diye

Yavuz'un delik içi kaplamaları aldığı Watterott, Aurduino'nun 10. yıl dönümü münasebetiyle 29 Mart'ta bir etkinlik düzenliyor. Dileyenler şirketi gezebiliyor ayrıca workshoplar'da olacakmış. Bizdekiler daha sattığı malzemeyi tanımaktan acizken adamların işlerine gösterdiği özen acayip.

https://plus.google.com/events/ccltj3lk2ffvjti02q19p1ohfo8

Ayrıca o delik içi kaplama ve plaketlerin üreticisi olan Bungard'ın Türkiye distribütörünü de buldum ve fiyat aldım.

İlgili kişi dürüst bir şekilde cevap vererek fiyatlarının Waterott kadar iyi olmadığını belirtti. Delik içi kaplama rivetlerinin Türkiye satış fiyatı benim Watterott'dan kargo dahil (DHL ile 36 Euro - başka opsiyon yok - ama 2 gün sonra kapıda!!!) aldığım fiyatın neredeyse 10 misli idi...

Aliexpress'den kuru film almasaydım ciddi şekilde önceden kaplanmış plaketlerini satın alacaktım.

Ayrıca, fiyatlara da dikkatinizi çekmek isterim. Üye olmadan sitelerinde dolaştığınızda fiyatlar KDV dahil gösteriliyor. Üye olup, adres olarak da Türkiye'yi belirtirseniz fiyatlar KDV'siz olarak gösteriliyor ve KDV  alınmıyor...

valla @ibo, külliyen yalan bişey göndermedilerse (mesela defter kabı gibi plastik jelatin - ki bu fiyata pazardan defter kabı bile alınmaz bu arada) PCB imalat işinde toner transfer olsun, positiv 20 olsun hepsinden çok daha ucuz bir yöntem olacak...

Gönderdikleri jelatin'in rulosu 30 cm genişliğinde. Ben 20 mt aldım. Ne yapacaksın 20 metre'yi demeyin zira toplamda sadece 27 USD ödedim... 1 metre bile satılıyor ama daha pahalıya geliyor...

Hem ayrıca eğer güzel sonuç alırsam ilgilenen/denemek isteyen de olursa metre usülü paylaşabilirim de. SOnuçta 30 cm genişliğinde 20 metre film ile sanırım 800 adet 15x10cm çift taraflı plaket kaplanabilir. Bu hesapla 3200 adet CRTSIM yapabilirim :D :D :D

Kısaca, benim tüm bu ruloyu bitirme imkanım yok...

Ya da belki de külliyen çöp olur, en azından denemiş oluruz, konuyu kapatırız ;)

Mesele netice almakta bi netice alırsan vede uygulama kolaylığı positiv 20 den daha kolay ve kesinse satında alabilirim  senden bir denemelikte istiyebilirim bi şekilde elde ederim önemli olan netice almakta bu aşamada sanırım inşallah iyi bi şey çıkarda şu prototib üretimlerde işlerimiz kolaylaşır.

seneler geçmiş ama üretim tekniği çok ilerlememiş dükkanın karşışında elektronikçi bir abimiz var yaşı var baya ona sordum geçenlerde bakırlı plaketi nasıl yapıyordunuz ozamanlar diye 3-5 tanelerde positif20 ile dedi daha fazlası için serigiraf dedi serigirafı nasıl hazırlıyorsun dedim ipek üzerine positif 20 benzeri bi şeyle hazırlıyormuşlar sanırım yani bu üretim işlerine bi tteknolojik kolaylık gelmemiş bir türlü yada bizim haberimiz yok olanlarından.

Son olarak PCB yapımında en tutarlı sonuçları elde ettiğim "ışığa duyarlı kuru film " (fotosensitive dry film) tekniğinin detaylarını da paylaşayım artık...

Bu teknik temelde Positiv 20 tekniğine benziyor ancak önemli 2 farklılık var;

1) PCB yüzeyini ışığa duyarlı malzeme ile kaplamak için sprey yerine ince bir film kullanıyoruz. Bunu hem hazırlamak daha kolay (homojen olarak spreylemekle uğraşmak, fırınlamak v.s. gerekli değil) hem de yüzey heryerde aynı kalınlıkta malzeme ile kaplanıyor.
2) Positiv20 adı üzerinde "pozitif PCB resmi" ile pozlanırken kuru filmle hazırlanan yüzeyler için (en azından benim kullandığım) "negatif PCB resmi" kullanıyoruz.

Neyse, önce ilk adım olan filmi PCB'ye uygulama kısmını anlatayım. Burada anlatacağım bir iki küçük tüyo işinize yarayacaktır.

Kullandığım film bu arkadaşlar:

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3509_zps267a8219.jpg)

Ben aliexpress den aldım. 30cm genişliğinde 20 metre. (27 USD ödedim)

http://www.aliexpress.com/item/Photosensitive-dry-film-instead-of-thermal-transfer-production-PCB-board-photosensitive-film-longth-20-meter-Special/1637881077.html (http://www.aliexpress.com/item/Photosensitive-dry-film-instead-of-thermal-transfer-production-PCB-board-photosensitive-film-longth-20-meter-Special/1637881077.html)

Önce bakır plaket boyutunda filmi maket bıçağı ile kesiyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3511_zps834c9f1f.jpg)

Sonra sıra filmin bakır plakete yapışacak olan kısmını koruyan kısmındaki jelatini çıkartmaya geliyor sıra. Burası önemli!!! Internette ve satıcıların ürün açıklamalarında "kabaca" anlattıkları filmi iki selobant arasında sıkıştırma tekniği BİR İŞE YARAMIYOR!!! Işığa duyarlı filmi koruyan iki tane şeffaf koruyucu tabaka var. İki selobant tekniği ile başarılı olma oranınız %50. Genelde murphy sağolsun hep diğer tabaka çıkıyor...

Benim tecrübe ettiğim teknik ise %100 başarı oranına sahip. Anlatayım;

Önce filmin PCB'ye yapışacak olan yüzeyi belirleyelim. Bu yüzey rulonun kıvrılan iç kısmı. Yani kestiğimiz film hep PCB'ye doğru kıvrılıyor olacak...

Filmin dış kısmını masaya yatırıyoruz ve bir köşesini iki parmağımız ile sabitliyoruz (elimize bakan taraf PCB'ye yapışacak kısım, yani ilk koruyucu şeffaf filmi çıkartacağımız kısım)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3521_zpsfa187df1.jpg)

Sonra elimize bir parça selobant alıyoruz ve kıvırıyoruz. Yapışkan yüzeyi dışa bakacak şekilde küçük bir rulo halinde. Silahımız bu ;)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3522_zps6e288bc0.jpg)

Sonra sol elimizle masaya yatırdığımız filmin köşesini sağ elimizle tuttuğumuz selobant ile küçük hızlı darbeler ile dövüyoruz. Bu şekilde kısa bir süre sonra köşedeki şeffaf koruyucu kendini koyveriyor ve sonunda selobanta yapışıp sıyrılmaya başlıyor...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3512_zps50eea130.jpg)

Şimdi sakın tüm koruyucu filmi çıkartmayın!!!! İkinci tüyoyu anlatacağım....

Bir köşesi sıyrılmış koruyucu filmin o kenarını yaklaşık 2 cm kadar açın ama tamamını değil

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3517_zps28c0d98a.jpg)

Ve PCB'nin kenarına 1cm kadar yapıştırın. Merak etmeyin film güçlü yapışmıyor. Eğri olursa kolayca çıkartıp, hizalayıp tekrar geri yapıştırabilirsiniz. Postit tarzı bir yapışkan yani...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3518_zps0309a80c.jpg)

Şimdi, bu film tekniğinde en önemli kısım PCB ile film arasında hava kabarcığı kalmaması lazım. Bütün bu çabamız bunun için.

Bir kenarı 1cm pcb ye yapışmış filmi laminasyon makinemize fotodaki gibi yerleştiriyoruz. Laminasyon makinesi en düşük sıcaklık ayarında (benimkinde bu ayar 80 micron laminasyon filmi için olan ayar) olmalı.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3519_zps5bdfccf8.jpg)

Bu şekilde azıcık sıyrılmış olan koruyucu filmi tutuyoruz ve PCB laminasyon makinesine yavaş yavaş girerken elimizle tuttuğumuz koruyucu film de yavaş yavaş açılıyor.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3528_zps01af7bcf.jpg)

Anlatması biraz karışık gibi :D ancak elinizin alışması biraz zaman (ve film) alıyor. Bu şekilde yapılırsa PCB üzerinde kabarcık oluşmuyor.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3526_zpsa3d0008a.jpg)

Öte yandan hafif buruşmalar olabiliyor. Denemelerimde bu buruşmaların ciddi bir sorun yaratmadığını gördüm.

Şimdi sıra pozlamaya geldi. Pozitif 20 için kullandığım düzeneğimi kullanıyorum. Bu teknikte farkettiğim diğer nokta ise Pozitif 20'deki uzun pozlama sürelerime karşılık (20-25 dakika) bu filmi pozlamak için sadece 30 saniye yeterli!!!  :D

Tabi pozlama sürelerini etkileyen faktörleri unutmamak lazım:

1) Işığın gücü
2) Işığın PCB'ye olan uzaklığı

Referans olması açısından benim düzeneğin teknik bilgilerini paylaşayım ki siz de kendi düzeneğinizde olması gereken optimum pozlama süresini kabaca belirleyebilin.

Benim pozlama kutumda PCB'nin her iki yüzeyini de aynı anda pozlayabiliyorum. Bu sebeple ışıklarım her iki yüzeyde de var. Ancak pozlama süresi tek bir yüzeye etki eden ışık olarak düşünürsek benim tek yüzeye etki eden ışığımın yapışı şu şekilde:

5 x 6W Blacklight = 30W. (Tüm kutuda 10 x 6W ampül kullandım)

Blacklight'lar uygun UV frekansında ışık saçıyor ama tükettiği enerjinin tamamını UV olarak yaymıyor. "Gerçek" UV pozlama ampüllerinin verimi (UV çıkış gücü) incelemelerim sonucu bu blacklight'ların 2 katı olduğunu buldum. Dolayısıyla eğer gerçek bir pozlama kutusu veya ampülü kullanıyorsanız benim değerlerimi ona göre değerlendirin.

Işığın PCB'ye olan mesafesi 5cm.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3546_zps2696349b.jpg)

Bu şekilde sadece 30 saniye pozluyorum. Sonuç bu...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3534_zps4faffe44.jpg)

PCB ve pozlama asetatının birbirlerine çok iyi temas etmesi ve sıkışması net görüntü elde etmek için ÇOK ÖNEMLİ!!!

Bunun için gerçek cam ve resimdeki büyük kuvvetli ataçlardan kullandım. Önce plexy kullanmıştım ancak lambalardan gelen az da olsa sıcaklığın plexy'yi hafif de olsa büktüğünü farkettim (PCB'nin ortaları hafif bulanıyordu).

Bulanıklık derken kastettiğim şu; eğer hatlarınız bulanıksa banyo yaptığınızda erimesi gereken bölgeler tam olarak erimez (ışığa maruz kalmışlardır) ve eğer benim gibi birbirlerinde 0.5 mm uzaklıkta 0.25mm kalınlığında hatlar istiyorsanız bunların arası asitle erimez.

Neyse, pozlama sonrası açık mavi olan film hafif koyu mavi/morumtrak bir renge bürünüyor. Eğer koyu lacivert bir renk alırsa çok pozlamışsınız demektir. Gerçi eğer hatlarınızın etrafını (erimesi gereken kısımlar) çok iyi koruyabilmişseniz (2-3 kat asetat ve/veya çok çok koyu siyah toner veya mürekkep ile) çok uzun pozlamanızın bir zararı yok. Negatif baskının avantajı bu işte, erimemesi gereken kısımlar ışığa maruz kalan kısımlar zaten.

Pozlamadan sonra erimesi gereken kısımlar açık mavi olarak kalıyor (ışığa maruz kalmayan kısımlar)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3535_zps6c7a549d.jpg)

Şimdi sıra banyo solüsyonunu hazırlamaya geldi. Aslında "banyo" lafını biraz açayım. Bu bir kuru film, yani pozlamadan sonra zaten PCB şekli ortaya çıktı. Diğer tekniklerde PCB şeklini ancak banyo yaptırdıktan sonra görebiliyorduk. Bizim banyonun amacı şekli ortaya çıkartmak değil ışığa maruz kalmayan yerlerdeki filim eriyip yok olmasını sağlamak. Yani geriye sadece mor bir film kalacak...

Banyo çözeltimiz için SODYUM KARBONAT kullanıyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3658_zps379ee3bd.jpg)

Ben bunu online olarak oxilab'dan aldım. Kilosu 8-9 TL birşey.

http://www.oksilab.com/Sodyum-Karbonat-Chem-pure-1-Kg,PR-3556.html (http://www.oksilab.com/Sodyum-Karbonat-Chem-pure-1-Kg,PR-3556.html)

Ölçümüz ise 1Lt suya 10 gram Sodyum Karbonat.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3657_zps755c429c.jpg)

Sodyum karbonatı suda eritmek çok zor değil ama işimizi daha kolaylaştırmak için sıvıyı 35-40 dereceye getirmek iyi oluyor. Bunun için kabaca 750-800 ml musluk suyuna 200-250 ml kaynar su ekliyoruz.

Sonra 10 gr sodyum karbonatı suya katıp iyice karıştırıyoruz. Toz tamamen çözülmeli ve sıvı berrak hale gelmeli. Bunun için 4-5 dakika cam veya plastik bir karıştırıcı kullanarak sıvıyı karıştırıyoruz. Toz iyice çözüldükten sonra sıvıyı 5-10 dakika bekletiyoruz.

A6 boyutundaki bir PCB'yi banyo etmek için 200ml çözelti yeterli. Banyodan önce PCB üzerindeki son koruyucu filmi de selobant tekniği ile çıkartıyoruz ve PCB'yi çözeltinin içine bırakıyoruz.

Her zaman taze çözelti kullanın. Çözeltiyi bekletmeyin, saklamayın. Zaten çok ucuz, fazla kaldıysa cimrilik yapmayın dökün gitsin!!!

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3539_zps02a5886d.jpg)

Süre tutmaya başlayın!!!

Yaklaşık 1 dakika sonra çözelti bulanıklaşmaya başlıyor. Bundan sonra yumuşak bir fırça ile (kırtasiyelerdeki sanat/ressam malzemelerinin satıldığı bölümde "samur" yağlı boya fırçası arayın) PCB'nin üzerinde eriyen filmi uzaklaştırın. İlk başlarda fırça sanki hafif hafif yapışıyormuş zorlanıyormuş gibi gelecek. Sonra bu his kaybolmaya başlayacak. Eğer çift taraflı PCB banyoluyorsanız arada bir diğer tarafını çevirin (eldiven kullandığınızı varsayıyorum - mutlaka!!!)

Sıvı zamanla iyice bulanacak...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3542_zps7964b977.jpg)

Toplam 4 dakikayı geçirmeyin. 4 dakika sonunda PCB'yi sıvıdan çıkartın ve muslukta güzelce yıkayın. Parmaklarınızı PCB'nin üzerinde gezindirerek hafif hafif ovalayın, korkmayın eğer laminasyonu söylediğm gibi yaptıysanız filme zarar vermezsiniz. Parmaklarınızda "sümüksü" bir his kalmayıncaya kadar PCB'yi yıkayın. En son ıslak kağıt havlu/tuvalet kağıdı ile PCB'nin suyunu (ve kalan sümüksü şeyi) silin.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3548_zpsd7562b30.jpg)

PCB'nizi hatlar arasında film kalmışmı diye mercekle kontrol edin...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3544_zps88e1ccb4.jpg)

Işığa hafif açı verdirince hatlar arasındaki filmin kalınlığını görebilirsiniz. Bu şekilde hatlar arasında malzeme kalmışmı anlaşılır...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3561_zpse3f714ed.jpg)

Sonuçtan 100% tatmin olmadan bir sonraki aşamaya geçmeyin. Hatlar tam temizlenmemişse geriye dönün ve denemeye devam edin. PCB'nin üzerindeki filmi Sodyum Hidroksit banyosuna atarak çıkartabilirsiniz. Unutmayın burada pahalı olan film değil PCB'nin kendisi!

Muhendislik harikasi  gundabah

Son aşama, asitte eritme. Bu kısmı detaylı anlatmayacağım zira yazımın önceki aşamalarında kullandığım teknik aynı. Sadece kullandığım çözelti formülünü bir kez daha yazayım, önceki aşamalarda fazla H2O2 (Peroksit) kullandığımdan nerdeyse klor zehirlenmesine maruz kalıyordum...  :D

1 ölçü %30'luk HCL (Hidroklorik asit)
2 ölçü %3'lük H2O2 (Perhidrol)

Malları hazırladık, birbirlerini çizmesinler diye kağıtların arasına koyduk, şimdi havalandırması olan bir yere gidiyoruz (tuvalet, banyo, mutfak v.s.).

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3659_zps86053014.jpg)

Asit ile eritme işimizi mutlaka lavaboda yapın. Eliniz çarpar asit dökülür v.s. ne olacaksa lavaboda olsun bitsin ;)

PCB'yi asit çözeltimize atıyoruz ve 1-2 dakikada kimyasal süreç başlıyor (klor kabarcıkları)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3662_zpsa84d107b.jpg)

Bakırın tamamen erimesi sanırım 4-5 dakikayı buluyor. Ben hep şeffaf epoksi plaket kullanırım. Biraz daha pahalı ama hem dayanıklı hem de şeffaf olduğundan bakırın tamamen eriyip erimediğini kolayca anlıyorum.

Erime işi bitince PCB'yi muslukta güzelce yıkıyoruz...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3663_zps9de53d6a.jpg)

Gözünüzle muayene edip erimesi gereken kısımların tamamen eridiğinden emin oluyoruz. Erimemiş kısım varsa tekrar asite atabilirsiniz. ;)

Film asite karşı çok sağlam. Yani asitte unutsanız bile koruması gereken kısımlara pek de bişey olmuyor.

Ve sonuç...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3664_zps7cd11187.jpg)

PCB'ler delinmeye ve montaja hazır :D

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3667_zps5ad33d0f.jpg)

mesa, valla devir değişmiş, artık bu malzemeler kullanılıyormuş, teknolojiyi takip etmek lazım. ;)

eski teknikleri yemişler, bundan sonra ne Pozitif 20, ne toner transferi ne ütü ne bilmemne...

Inan senin yaptigin bu isten buyyk zevk aliyorsundur bizede retro camiasida belgesel gibi izlemek duser ustam 

Ustam sakin beni umutma crtsim almam gerek benim icin cok buyuk ihtiyac  su an :) sondan 3 5 9 olsamda olur ;)

Yeni Iphone almak için bekler gibi gece yarısından kuyruğa giriyoruz. Sonumuz hiç iyi değil ben söyleyeyim. mesa 9. sıradaysa 10. sırayada ben gireyim :D

Gir kardes bu parca koleksiyon degerinde el yapimi araba olurya  limitli sayida uretilir zengin musteriler kuyruga girer bizde gariban musteri ;)

ya kusur abkamyın beyler, gündüz işlerim yoğun olmasa ne projeler çıkacak ama, işte zaman yetmiyor. burada yazdığım paylaştığım şeylerin %99'u ya haftasonu kısıtlı bir zamanda ya da gece 00:00-02:00 arası yaptığım şeyler...

demek tam gün işimiz bu olsa acayip projeler çıkacak ama o zaman da aç kalıcaz :D

proje yapabilmek için para kazanmak, para kazanmak için çalışmak lazım ancak çalıştıkça da proje yapmaya zaman kalmıyor, nasıl bir çelişki bu :D :D :D

bu arada resimlerde gördüğünüz her PCB üzerinde 4 adet CRTSİM var. Yani o masada 24 adet CRTSIM yatıyor, merak etmeyin sıraya girmeye gerek yok. sadece elim deyip de montaja girişmem lazım.

başka ciciler de kattım alet/edevat portföyüme ;) onları da kullandığım yazılarım olacak (umarım bu haftasonu)

Kusura bakmak söz konusu değil. Forumdaki paylaşımlarının neredeyse tamamı gece yarısından sonra. Sana ne kadar teşekkür etsekde hakkını ödeyemeyiz. Hem yol yordam öğretiyorsun hemde bizim için birşeyler üretiyorsun.

İş konusuna gelince yaşlarımız itibariyle hepimizde aynı durumdayız sanırım. Neyse başlıkla alakasız konulara girdik, kusura bakma lütfen. kolay gelsin.

@toddler, başlıkla alakasız konular ne demek, maksat muhabbet olsun...

bu tarz retro zamazingoları, meraklı olan bu küçük ama değerli kitle ancak yurtdışından getirtebiliyor (o da mümkünse tabii). çoğunlukla da fahiş fiyatlardan...

ben hem bunları yaparken zevk alıyorum hem de ortaya çıkan şeyleri sizlerle maliyetine paylaşmaya çalışıyorum.

tabii bu süreç yeterince hızlı işleyemiyor malesef... Ama olsun, retrocu sabırlı olur değil mi ;)

Yaman bir celiski olsun ustan senin becerilerin bizi mest ediyorrr  senin arcade scart ilk gordugum anda heyecanla basladim o kadar cok sey ogrendimki  evim arcade makinam var su an hanim la kavga gurultu eve soktum :) 4 makine almistim su 3 unude  arkadaslarima verdim adamlarin dedihi tek sey hatiralarim canlandi be dedi  su 4 makinede aktif durumda nerden nereye geldik  adamlar gece mesaisine zor yetidiyor oynamaktan ;)

Bide senin ilk yaptigin arcade scart bende duruyor   ;)

hatırlıyorum. seninle ilk tanışmamız onla olmuştu. bak hayat ne kadar garip ve karmaşık, o minik derme çatma şey senin ve arkadaşlarının hayatında (ve tabii eşinin de - kusura bakma yenge :D ) ne değişikliklere sebep oldu...

çalışıyor mu bari? ;D

Hayirli sebebler ustam etki tepki olayi cig gibi buyudu  alet tas gibi banamasin demiyor evladiyelik resmen nede olsa TM

sağol yavuz güzel yazı olmuş eline emeğine sağlık

elim deyip bir tülü yazamamıştım...

sen naptın? bi ara denemeyi düşünüyordun sanırım...

denedim bir kaç denemeden sonra kısmen başarılı oldum yanlız yollar çok yakın kalmış biribirine  sorun çıktı aralığı artırdım toner transfer yöntemi ile bastım bir pcb onu çalıştırdım sonrasında detaylı bir şey basmaya ihtiyacım olmadığından daha denemedim ancak güzel bir yöntem

Evde PCB yapımı konusunda arayışlarım devam etti ve araştırıp bulduğum ve kullandığım teknikleri de anlatmaya devam edeyim.

En son PCB'leri kuru film tekniği ile çıkartmıştık. Şimdi sıra çift taraflı PCB üretirken yaşadığımız en büyük problemi çözmeye geldi; Alt yüzey ve üst yüzeydeki bakır hatları devre şemasında belirtilen birleşim noktalarından birleştirmek.

Bu işin iki yolu var;

1) Hatları yüzeyler arasında döşeyeceğimiz bir bağlantı ile birleştirmek. Buna via deniyor ki bunu yazımın başlarında (ya da ortalarında, ben de hatırlamıyorum artık) anlatmıştım.
2) Delik içi kaplama.

İlk metod (via) çok zahmetli ve montaj süresini inanılmaz uzatıyor. Üstelik PCB tasarımına hem ek karmaşıklık getiriyor hem de PCB yüzeyinde ek yer kaplıyor.  Gerçi eğer tasarımımızda SMD (yüzey elemanları) kullansaydık bir şekilde via kullanmak zorunda kalacaktık zira bu tür elemanların delikten geçecek bacakları yok, adı üzerinde yüzeye lehimleniyor.

Diğer metod ise, alt ve üst yüzey hatlarını elemanların delik içinden geçen bacağının olduğu yerden birbirlerine bağlayabilirsek (delik içi kaplama lafı buradan geliyor) hem PCb tasarımımız daha sade oluyor hem de PCb yüzeyinde ek yer kaplamıyor.

Yılan hikayesine dönen CRTSIM devresinin ilk prototip tasarımında via kullanmıştım. Sonra montajın zahmetini gördükten sonra ikinci yol olan "Delik içi kaplama" yöntemini denemeye karar verdim. Delik içi kaplama tekniğinin benim bulabildiğim temelde iki yöntemi var;

1) Kimyasal/elektroliz yöntemi: Bu yöntemle bir sıvı içindeki kimyasal olarak erimiş bakırın elektroliz ile PCB yüzeyleri arasındaki deliklerde birikerek delik içlerinin bakırla kaplanması.

2) Delik içlerine takılan ve "PCB rivet" diye bilinen ince bakır tüplerden kullanmak.

Bu rivetların denemesini yine bu yazımda bir iki sayfa önce yazmıştım. Şimdi bunları gerçek PCB'ler üzerinde kullanımını göstermeye çalışacağım.

Eveet, önce dry film ile çıkarttığımız PCB'lerin üzerine yapışmış olan filmden kurtulmak lazım. Bu film öyle asetonla alkolle kolayca çıkmıyor. 

Bunun için bir miktar Sodyum Hidroksit (NaOH) kullanıyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3682_zps0dffacd3.jpg)

NaOH suda tamamen eridikten sonra PCB'leri bu sıvının içine bırakıyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3685_zpsf7cec022.jpg)

Bir süre sonra film kendini bırakıyor. PCB'leri iyice yıkıyoruz...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3686_zps4561f5c8.jpg)

Ve kurumaya bırakıyoruz...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3687_zps50395162.jpg)

Kuruduktan sonra PCB'ler artık delik içi kaplama işlemine hazır.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3689_zps0a4a2f54.jpg)

Bu delik içi kaplama tüplerini (PCB rivet) PCB'ye geçirmek için doğal olarak önce delik açmamız gerekiyor. Bu delik açma işini de "düzgün" yapmadığımız zaman rivet'ler PCB'den düşüyor.

Delikleri açmak için önce dremel ve sütun matkap istasyonu kullandım ve sonuçlardan  hiç memnun kalmadım. Yaşadığım temel sorun dremel'in az da olsa salınım yapması sonucu açmaya çalıştığım delik daha geniş oluyor veya tam açmak istediğim yerden kayıyordu. Buna bir de Dremel istasyonunun dremel'in bağlandığı aksamı "plastikten" yapmış olması titremeyi ve tutarsızlığı artırıyordu.

İki seçeneğim vardı, ya bu hoby'yi "küfrederek" ama "hesaplı" bir yoldan ilerletecektim ya da araştırıp bu işin "doğru" yolunu bulacaktım.

Doğru yolu budur:

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3688_zpscb3233b4.jpg)

Birçok yapı market reyonunda "rakip" ürün olarak yanyana satılsalar da Dremel ile Proxxon TAMAMEN ayrı ligde. Aynı spor bile değil!!!

Peki bu mini sütun matkabı neden seçtim?

1) Proxxon kayış mekanizması kullandığından matkap ucu ekseni üzerindeki salınım sıfıra yakın.
2) Kol mekanizması Dremel veya benzeri el aletleri için yapılmış diğer sütun matkap aparatlarında oluğu gibi komple tüm motoru indirip kaldırmadığından delik hassasiyeti ve tutarlılığı sağlanmış. Bu arada Proxxon'un da Dremel gibi el aşeti takılan matkap istasyonu var ve o da bu işe uygun değil.
3) Alet "ağır". :) Görünüm ve malzeme olarak 2. Dünya sayaşı alman teknolojisi havası var. Bu aletin titreşimini ve sesini azaltıyor.

Neyse, kısa proxxon reklamından sonra kısaca PCB için açacağınız deliklerin boyutu ve lokasyonu çok önemli değilse hoby matkaplar veya dremel/proxxon ile uygun matkap istasyonu kullanılabilir. Yok eğer delik lokasyonu ve çapının tutarlı ve hassas olmasını istiyorsanız bu tarz bir şeye ihtiyacınız var.

Kullandığım model bu:

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3690_zps3f894155.jpg)

Deliklerin "temiz" açılmasını istiyorsanız bir diğer önem vermeniz gereken konu matkap ucu. Ne dremel ne de elktronikçilerden alacağınız ucuz matkap uçları PCB üzerinde "temiz" delik açmıyor. Ya önden "eh işte" arkadan bakırları yamultup kaldırıyor ya da tamamen bakır artığı bırakıyor. Yine söyledğim gibi, kırkta yılda bir PCB yapacaksanız idare eder ama yüzlerce binlerce delik açmanız gerekiyorsa, hele o deliklerden 1mm kalınlığında bir rivet geçirecekseniz deliklerin sıfır hatalı tertemiz açılması lazım. Bunun için de "tungsten carbite" denilen PCB delikleri için özel uçlardan kullanmalısınız.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3719_zpsedccd3ce.jpg)

Bu uçları rivet'ları da aldığım Watterott'dan satın aldım.

Bir diğer konu ise delikleri açtığımız noktanın hassasiyeti. Bunu elle sağlamak oldukça zor. Hem PCB'yi tutup hem de matkabı indirme içini yaparken kaydırma, hizayı kaçırma gibi sorunlar yaşıyorsunuz ve pahalı karbit ucunuz çıt diye kırılıveriyor. Bu soruna da kökten çözüm bulmak için pek de ucuz olmayan ancak kafamın rahat ettiği bir diğer proxxon aparatı aldım; koordinat tablası.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3691_zps9c610acd.jpg)

Bu koordinat tablası kullandığım matkabın tablasına kolayca monte edilebiliyor. İki manivelası sayesinde üzerine monte edilmiş olan malzemeyi X ve Y yönlerde milimetrik hareket ettirebiliyorsunuz. Hassasiyetini şöyle anlatayım; manivelanın bir tam turu malzemeyi sadece 1mm hareket ettiriyor... Bu sayede örneğin yanyana bir sıra delik açmak istediğinizde (örn bir entegrenin bacakları) sadece bir eksenin manivelasını çevirerek malzemeyi düzgün bir hat üzerinde hareket ettirip delikleri açıyorsunuz.

Sanırım bu sisteme CNC tezgahın elle çalışanı diyebiliriz. :D

Şimdi bu düzenekle sıra geldi PCB'lere rivet'ları yerleştireceğimiz delikleri açmaya. PCB'yi hizalamk artık çok kolay...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3694_zps2e8e57c2.jpg)

Delikleri açarken bile çıkan epoxy tozunu daha sonra temizlemesi bir dert. Ama bu sefer akıllandım :D küçük ucuz sessiz bir elektrik süpürgesi de aldım. Bu hem masanın altına kolayca yerleşiyor, ayakla da kontrol edebiliyorum :) hem de torba vs derdi yok. Normal ev işleri için de güçsüz olduğundan başka kimse de sulanmıyor ;)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3695_zpsaca412be.jpg)

Çıkan tozu anında temizliyorum ve hanımlan da elektrik süpürgesi kavgası etmiyoruz artık ;)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3698_zpsdccd0fb5.jpg)

Deliklerimizi açtıktan sonra sıra geldi rivetleri yerleştirmeye.

Bu PCB rivet'ları yerleştirmek için bunları üreten Bungard firmasının elle çalışan bir cihazı da var. Ancak bu alet hem pahalı, hem ağır, hem de uçlarının tanesi bile €100. Bunun yerine basit montaj uçları buldum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3705_zps1126c612.jpg)

Rivet'i bu aparatla alıyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3731_zps696be252.jpg)

Sonra PCB'nin üzerindeki deliğe çok zorlamadan yarım oturtuyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3727_zps3075ad33.jpg)

Sonra bir metal parça (ben koordinat tablasının metal tutucu aparatını kullandım) veya küçük bir çekiç ile rivet'i yerine tam olarak oturtuyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3739_zps49f39c75.jpg)

Bu şekilde tüm rivetleri PCB yüzeyine yerleştiriyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3740_zps0320e9ec.jpg)

Daha sonra PCB'yi ters çeviriyoruz. Rivetlerin uçları öteki yüzeyden çıktı.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3735_zpse003f869.jpg)

Öteki yüzeyden çıkan uca rivet apartımızı geçiriyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3736_zps2c176dae.jpg)

Sonra çekicimizle aparata hafif hafif vuruyoruz. Sonuçta tahtaya çivi çakmıyoruz, 0.8 mm'lik bir bakır tüp bu ezdiğimiz. Bu aparat sayesinde rivet'in PCB'nin arka yüzeyinden çıkan ucu şapka gibi açılıyor ve rivet PCB'ye sabitlenmiş oluyor.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3733_zps51a4c4ee.jpg)

Bu şekilde tüm rivet'leri sabitliyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3734_zpsaf6f8cc9.jpg)

Sabır gerektiren bir iş ama evde delik içi kaplamalı PCb yapacaksanız bulabildiğim en pratik yol bu.

yavuz sen bu titizlikle bir sonraki alıcağın şey bence hobi amaçlı yapılan cnc tezgahlardan olur hatta sana yakışırda :) 2000-3000 dolara tahtadan mekanikli delikleri kendisi delebilecek kadar bir şeyler yapılabiliyor bi aralar merak sarmıştım yapıyım yapmıyım filan derken buna vaktim yetmez dedim sanırım vazgeçtim ama 2 inci 3 üncü arcade makina yapmak yerine hobi amaçlı cnc tezgah yapabilirsin kendine bu tarz işlerin acayip kolaylaşır.
eline sağlık güzel olmuş her zamanki gibi detaylar önemlidir seninde detaylara çok dikkat etmen taktir edilicek bir şey.

Benim tanıdığım Yavuz abi 3D Printer'a kadar gider, bütün dertlerimize çözüm olur. :D

Evde PCB yapımın sonlarına doğru geliyorum.

Bu aşamada PCB'lerimiz diğer deliklerin açılması ve 4'lü olarak durdukları plaketlerden kesilmesiyle montaj aşamasına normalde geldi.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3742_zps71cd1a4d.jpg)

Ancak ben uzun yıllardır hep aklımda olan bir şeyi daha denemek istiyorum;

Soldermask

hani şu "yeşil" kaplama.

Soldermask, lehim yapmayı kolaylaştırması, lehimlerin parça bacaklarında derli toplu görünmesini sağlaması ve bakır yolları yıllar içinde oluşabilecek korozyona karşı dayanıklılığını artırması gibi amaçlarla profesyonel elektronik devre kartlarında yıllardır kullanılan bir kaplamadır. Genellikle "yeşil" renkte olup (artık kırmızı, mavi, siyah, sarı v.s. renklerde de üretiyorlar) bir devre kartına o "klasik" elektronik devre görünümü kazandıran bir malzeme...

Peki evde yaptığınız bir prototip veya proje PCB'si için gerekli mi? Pek değil.

Ancak yaptığımız PCB'lere profesyonel bir prototip PCB görünümü vermek adına denemeye değer ;)

Soldermask prosedürünü 6 adımda tamamlayacağız.

Adım 1: Kalay Kaplama (Opsiyonel)
==================================

İlk adım olarak PCB'lera "kalay kaplama" yapıyorum. Bu adım eğer zaten soldermask kullanacaksak gereksiz görünebilir ama gördüğüm tüm PCB'lerde hem soldermask hem de kalay kaplama vardı. Zaten çok basit bir adım. Bu yazı dizimde daha önceki sayflarda anlatmıştım...

PCB'mizi sıvıya daldırıyoruz...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3748_zps9aed0f08.jpg)

Ve 2 dakika sonra çıkartıyoruz...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3749_zpse5ae5308.jpg)

Sonra muslukta yıkıyoruz ve kurumaya bırakıyoruz. Hepsi bu :)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3751_zps8084ed9f.jpg)

PCB'ler artık soldermask filmi ile kaplanmaya hazır...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3752_zps6137d1d3.jpg)

Adım 2: Filmleri Hazırlamak
===================

Kullandığım soldermask, aliexpress v.s. gibi yerlerde satılan "krem" tarzı soldermask değil! Adına Dynamask denilen kaliteli bir kuru film. Avrupada toptan olarak satılan bir iki online elektronik site'ında buldum ancak benim aldığım yer, PCB rivet gereçlerini de aldığım hollandalı mütevazi bir on-line dükkan:

http://www.rembrandtlights.com/ (http://www.rembrandtlights.com/)

Film burada 30.5 cm x 20 cm boyutunda tabakalar halinde satılıyor. Bu boyut benim için ideal, zira tüm ekipmanım A6 boyutunda PCB hazırlamak üzere ve tek bir sayfa ile 4 tek taraflı veya 2 çift taraflı PCB kaplayabiliyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3756_zpsf25de4f1.jpg)

Sayfayı çelik cetvel ve maket bıçağı kullanarak PCB'me uygun boyutlarda bölüyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3757_zps90644a01.jpg)

A6 boyutunda filmlerim hazır

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3759_zpsea8318f8.jpg)

Bu arada bu film de UV ışığa duyarlı. Dolayısıyla gece ve loş ışık (floresan veya enerji tasarrufu lambalarından kaçının - bunlar az da olsa UV ışık saçar) altında çalışmanızı tavsiye ederim.

Adım 3: Laminasyon
================

PCB'leri hem üzerindeki yağ/tozdan arındırmak için hem de soldermask film daha iyi tutunsun diye aseton ile siliyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3754_zpsa647a05f.jpg)

Tavsiyem bu iş için tuvalet kağıdı değil kalın kaliteli kağıt havlu kullanın. Tuvalet kağıdı pütür pütür dökülerek PCB üzerinde ince parçacıklar bırakıyor.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3755_zps72846e93.jpg)

Sonra laminasyon aletimizi "en yüksek" ısı ayarına getirip 10 dk bekliyoruz. Bu soldermask film PCB üretmek için kullandığımız ince narin dry-film'lerden farklı. Biraz "heavy duty" bir şey olduğundan ancak yüksek ısıyla PCB üzerine tam olarak tutunabiliyor.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3753_zps39150f73.jpg)

Soldermask film 2 adet ince koruyucu jelatin arasında (aynı cep telefonu ekran koruyucuları gibi). Önce "mat" tarafını açıyoruz. Bu iş için bir parça selobantı filmin köşesine hızlı hızlı değdirip çekerseniz koruyucu film köşeden kalkıyor. Koruyucu filmi tamamen çıkartmayın. Bir kenarı 2-3 cm kadar açın yeter.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3760_zpse9957629.jpg)

Sonra, açılan kenarı PCB'nin kenarına elimizle tutturuyoruz. Soldermask film yine diğer dry-film'lerden farklı olarak yapışkan değil. Bir çeşit, nasıl anlatsam, post-it den bile zayıf bir yapışkan yüzeyi var diyelim...  Neyse, bir kenarı soldermask film ile tutturulmuş PCB'yi laminasyon cihazına sürüyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3762_zps6012a2af.jpg)

PCB laminasyon cihazında ağır ağır ilerlerken biz de biraz açtığımız koruyucu filmi elimizle tutarak yavaş yavaş filmden ayrılmasını sağlıyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3763_zpsc3510e63.jpg)

Bunu iki elinizle yapın. Ben fotosunu çekeceğim diye tek elle tutuyorum. Yoksa film buruşabilir (Netekim hafif buruştu benimki :D )

Eğer çift yüzeyli PCB hazırlıyorsak ikinci geçişten önce diğer yüzeyi de aynı şekilde hazırlıyoruz. Bu şekilde PCB'yi laminasyon cihazından 4 defa geçiriyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3769_zps65f72386.jpg)

Sonunda PCB oldukça ısınmış oluyor dikkat!!! PCB'yi sıcağı sıcağına hemen soğuk suya bırakıyoruz. Bu adım önemli, soldermask filmin PCB'ye daha iyi tutunması için  gerekliymiş.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3771_zps50e5dfbb.jpg)

Ben bu tür işler için Bauhaus'dan A5 boyutunda satılan bu mini plastik kapaklı kutulardan bolca almıştım. Hanım'ın söylenmesini istemiyorsanız siz de kendi plastik kap kacak setinizi edinin ;) Ayrıca bu işler kimyasal maddeleri içeriyor, daha sonra o kaplardan peynir yenmez değil mi? :D

Bu şekilde PCB'lerin laminasyon sürecini tamamlayıp kaplanmış PCB'leri ışık geçirmeyen bir kaba (ben metal bir kap kullandım burada) koyuyoruz zira bundan sonraki süreçler biraz zaman alıcı. PCB'lerin az da olsa ışığa saatlerce maruz kalmasını istemedim.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3772_zps7dde05e8.jpg)

Adım 4: Pozlama
==============

Bu soldermask film de UV ışığa duyarlı. Ancak Positiv20 gibi değil "negatif". Yani ışığa maruz kalan yerler sertleşiyor. Bu yüzden lehim yapacağınız delik yerlerini koruduğunuz bir "PCB resmi" hazırlamanız lazım. PCB tasarımı için kullandığım basit yazılımın (ExpressPCB) bu "soldermask" resmini otomatik olarak oluşturabilmek gibi bir yeteneği yok. Bu yüzden soldermask resmini kısmen manuel bir yöntemle oluşturmam gerekti. Bunun için PCB tasarım dosyasının bir kopyasını oluşturuyoruz. Sonra bu kopya üzerinde lehim yerlerine "surface mount BGA" şekiller yerleştiriyorum. Yanlız bu şekiller lehim yerinden "biraz daha geniş" olmalı. Sonra parçaları ve yolları siliyorum geriye soldermask izleri kalıyor ;)

Neyse, önce yine evde çanta şeklinde yaptığım "UV exposure box" yani pozlama kutumu çıkartıyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3777_zps8b2389f8.jpg)

Odamda yer darlığı çektiğimden artık bu tür gereçleri "işi bitince bir yerlere sokuşturulabilir" şekilde imal etmeye özen gösteriyorum.

UV pozlama kutumuzu çalıştırıp 10-15 dakika ampüllerin bir süre ısınmasını sağlıyorum. Bu sayede maksimum ışık verme düzeyinee erişiyorlar. Pozlama süremiz kısa olduğundan 15-30 sn bile önemli.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3778_zpsaacfcffd.jpg)

Sonra asetata bastığım soldermask imajını PCB'ye oturtmaya çalışıyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3779_zps1971714e.jpg)

Burada hizalama "muhteşem önemli" değil ancak yine de hizalamayı mm seviyesinde tutmakta fayda var :D. Kabaca hizalama tamamlanınca aynen PCB çıkartırken kullandığımız teknikle asetat ve PCB'yi iki parça cam arasında sıkıştırıyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3780_zps4605c32e.jpg)

Ve camlar ile sıkıştırılmış PCB'yi pozlama kutusuna yerleştiriyorum.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3781_zps0b5b1e29.jpg)

Peki ne kadar süre pozluyoruz? Bu normalde deneme yanılma ile test edilen bir şey. Ancak kullandığım soldermask pek de ucuz bir mazleme değil. O yüzden deneme yapacak metrelerce filmim yok elimde. Ama şükür daha önce PCB çıkartmak için kullandığım kuru film tekniğinde  gerçekten metrelerce deneme yaparak elimdeki kutunun performansını ölçmüştüm. Ayrıca rembrantlights pozlama için "kendi düzeneğini" de detaylı olarak örnek vermiş.

Kendisi "harbi" UV pozlama ampülleri kullanarak (4 x 15w = 60W) sadece 45 saniye pozlama yapıyor. Benim kutuda ise 6 adet 6w'lık black-light var (bir yüzey için). Kabaca 36W. Yanlız, black-light'lar gerçek pozlama lambaları kadar UV ışık vermiyor. Bunu anlamak için adamın pozlama ampüllerinin ve benim black-light'ların "UV gücünü" öğrenebilmek için philips'in web sitesine gittim. Gördüğüm kadarıyla black-light'lar gerçek pozlama ampüllerinin kabaca "yarısı" kadar UV üretebiliyorlarmış. Bu şekilde adamın verdiği 45 saniye örneğinin benim düzeneğimde kabaca 2 dakika olabileceğine kanaat getirdim.

Bu şekilde tüm PCB'leri pozladım ve karanlıkta 1 saat bekletmek için başka bir metal kaba koydum. Soldermask filmin "polimerleşebilmesi" için pozlamadan sonra mutlaka 1 saat karanlıkta bekletmek gerekiyormuş.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3782_zpsef18c0e5.jpg)

Adım 5: Banyo
==========

Bu film de "negatif" özellikli bir film ve diğer negatif filmler gibi banyo çözeltisinde Sodyum Karbonat (Na2CO3) kullanıyoruz. Filmle birlikte hediye sodyum karbonat geliyor gerçi ama bende zaten kiloyla var :D

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3774_zps4cf5a9e6.jpg)

1 Lt Banyo çözeltisi için 10 gr Na2CO3 kullanıyoruz. 45 derece ısıda bir çözelti kullanmamız tavsiye ediliyor. Bunu hazırlayabilmek için kabaca 250ml (1 su bardağı) kaynar su ve 750ml (geri kalanı) musluk suyu kullanabilirsiniz.

Bu ılık suya 10gr Na2CO3 döküyoruz ve 1-2 dk karıştırıyoruz. Banyo çözeltimiz ve düzeneğimiz hazır.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3783_zps1f03371d.jpg)

PCB'yi çözeltiye atmadan önce son koruyucu film tabakasını çıkartmayı unutmuyoruz. Bunun için de yine bir parça selobant kullanıyoruz. PCB üzerine (bir köşeye yakın) selobantı bir iki defa dokundurup çekince şeffaf koruyucu jelatin hemen çıkıyor. Sonra kaplanan yüzeye eilmizle dokunmadan PCB'yi banyo çözeltisine bırakıyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3784_zps72a76678.jpg)

Bir süre sonra (1-2 dk) pozlanmamış tarafların "bulutsu" bir şekilde erimeye başladığını görüyoruz. Bir fırça ile PCB yüzeyini devamlı silerek erime sürecine katkıda bulunuyoruz.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3785_zpsb64212ef.jpg)

Erime sürecinde zorlandığınız yerlerde bir diş fırçası ile de fırçalamak süreci hızlandırıyor. merak etmeyin, bu soldermask film narin bir şey değil, filme zarar vermeniz pek de mümkün değil...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3786_zpsd9e8765c.jpg)

yaklaşık 10-15 dakikada erimesi gereken yerlerin tamamı eriyor ve bize lehim yapacak alanlarımızı pırıl pırıl gösteriyor ;)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3787_zps0a225b1b.jpg)

PCB'mizi suyla güzelce yıkıyoruz. Yanliz dikkat, PCB yüzeyine dokunmamaya özen gösteriyoruz. Film şu aşamada hafif yapışkan ve yumuşak.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3788_zps73020a1d.jpg)

PCB'nin ıslak da olsa görünümü beni heyecanlandırdı doğrusu. Ufak tefek özürler dışında yine de güzel gözüküyor...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3789_zpsc53ef0eb.jpg)

Bu şekilde banyo yaptırdığımız PCB'leri kurumaları için yine diziyoruz. DİKKAT!!! PCB yüzeyi bu aşamada hafif yapışkan. SAKIN kağıt havlu v.s. ile kurulamaya kalkmayın!!! Ya kendi kendine kurusun ya da 50-60 derece ısıtılmış fırında kurutun.

 (http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3790_zpsdf3e203a.jpg)

Adım 6: UV Cure (Kemikleştirme mi desek?)
=============================

Geldik son işleme. Kuruyan PCB'leri 30 dk UV altında tutmamız gerekiyormuş. Benim düzenekte bu süre 45 dakika oluyor. Bu sayede PCB üzerinde kalan soldermask'a son "katı" sağlam halini vereceğiz.

Benim UV sistemi sadece tek PCB alabildiğinden bu işi tek tek yapıyorum maalesef.

Neyse basitçe PCB'yi UV kutumuza yerleştiriyoruz (yine!)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3791_zps3e79e9d0.jpg)

Ve 45 dakika sonra PCB'miz pişmiş oluyor. Elime aldığımda "vay canına" dedim. Soldermaskımız pırıl pırıl, kalın sağlam bir vernik tabakası gibi olmuş.

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3794_zpsc76c100b.jpg)

Baktıkça bakasım geliyor :D evde gayet profesyonel görünümlü bir "prototip" PCb hazırladık işte...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3795_zps7b62dc45.jpg)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/soldermask/IMG_3796_zpsae571a4e.jpg)

ilk hayırlı olsun tebrik mesajını ben yazayım bari. ilgiyle imrenerek takip ettim tüm süreci. (:

Bir sonraki adım olarak PCB'lerin geri kalan deliklerinin açılması işlemini yapıyoruz...

Önce sayıca çok ince delikler (0.8 mm)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/holes/IMG_3802_zpse0a7bfcf.jpg)

Sonra uç değiştirerek, vida delikleri (sona yaklaşıyoruz)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/holes/IMG_3808_zps8326abaa.jpg)

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/holes/IMG_3809_zps3326219b.jpg)

Tünelin sonunda ışık gözüktü :D

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/holes/IMG_3810_zpsc43ffe2b.jpg)

Ve tüm PCB'ler delindi...

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/holes/IMG_3811_zps41fd810d.jpg)

Son adım PCB'lerin kesilerek plaketlerden çıkartılması. Onu da yarın yapacağım artık...

Valla süper olmuş Yavuz ustam sen yakında mvs anakartta yaparsın   :)

teşekkürler yoshi, mesajın araya sıkışmış görmemişim :)


sağol @lionheart, sessizsin uzun zamandır?


ben de beğendim öyle yeşil yeşil çıkınca :D sanki Çin'den PCB sipariş etmişim gibi oldu...

tahmin ettim. hadi hayırlısı, ömür boyu mutluluklar dilerim...

helal olsun diyorum başka da bir şey demiyorum yavuz usta...

çok güzel olmuş yavuz eline sağlık ama çok çok fazla emek vermiş oldun kartalara hani hobi olmasa değermi diyicem ama zevk ve hobi olunca diyemiyorum

Teşekkür ederim abi. :)

İlkönce, Lionheart tebrik eder ömür boyu mutluluklar dilerim.
YavuzG senin her açtığın konu, arkası yarın gibi heyecanla izlenen ve her bölümünde yeni bir şeyler öğrendiğimiz, heyecanla devamını beklediğimiz macera gibi. Bu değerli bilgileri bizlerle paylaştığın için teşekkür ve tebrik ederim.

@Lionheart sen sanalpazar üzerinden birisine PS3 için Hori arcade stick sattın mı, hatta o kişi DH'dendi. :)

@yavuz proxxon un hangi modelini kullanıyon bende mf70 var on a tablası benziyor üst matkap kısmı tamaen faklı

çok iyi gerçekten. tebrikler.

Evet dostum sattım.Yoksa o sen miydin :)

@yavuzG: her zaman tekrar ettiğimiz gibi, projeyi takip etmek ayrı bir mutluluk, fotoğrafları görmek ayrı...Bir board'un sanat eseri gibi görüleceği hiç aklıma gelmezdi..Ama sunum, yapım, hepsi bu boardları o kategoriye sokuyor...Tebrikler, teşekkürler.

TBM 220 kullanıyorum. MF70 konusunda çok gittim geldim. Hatta bazen hala acaba MF70'mi alsaydım, sonra modlayıp otomatik CNC/PCB delici v.s yapabilirdim diye düşünüyorum ancak benimkisi manuel sütun matkap (bench drill)olan versiyon.

Valla alakasız olacak ama LW3D yöneticiliği bırakmışsın ?(=O) Emekliliğe ayrılmışsın zaar:)

yok canım...Ben gönüllerin yöneticisiyim :) öyle kolay bırakamam :P

haa pek anlamamıştım önce sonra farkettim avatardaki "Üye" ibaresini :) ne iş?

yöneticiliği diğer arkadaşların üzerine yıktım, ufaktan kaçıyoooo rrr um (burası uzaklaşan bir sesle okunacak - ne demekse)

Zaten yönetici olarak bir hesaba sahibim. LW3D'nin yönetici ibaresi, mesajlara müdahale ve düzenleme için, bir kolaylıktı. sağolsun yeni yönetici arkadaşlarımızla forum içi düzenlemeye eskisine göre daha az ihtiyaç duyuyorum. Diğer yönetici arkadaşlarımızın aksine tartışmayı da seviyorum sanırım...Yeri geldiğinde tartıştığım kişilerin özgürce "kral çıplak" diye bağırabilmelerine imkan tanımak istedim... Kendime biraz özgürlük tanıdım :)

Yavuz abi merhaba, foruma yeni üye oldum, aranıza yeni katıldım. Pcb yapımı ile ilgili internette dolaşırken buralara kadar geldim :) Amatör olarak elektronik ile uğraşmaktayım. Size sormak istediğim bu soğuk kalay'ı nereden temin edebiliriz Türkiye içerisinden. Kaç gündür yaptığım araştırmalarda olumlu birşey elde edemedim. :)

Foruma hoşgeldin...

http://www.aklarkimya.com/ (http://www.aklarkimya.com/)

İletişim bilgilerinden buraya telefon ediyorsun ve hazırlatıyorsun. Ankara'daysan dükkandan alabilirsin. Şehir dışından da yaptıran oldu biliyorum...

Kolay gelsin

Dolar tavan yapmadan 1 lt 40 TL idi.

İlginiz ve yardımınız için çok teşekkür ederim.

yavuz abi gene harika işler yapıyosun.. sen bir Markasın abi

Arkadaşlar Merhaba, amonyum persülfat aldım denemek için. Bakır indirmede amonyum persülfat çözeltisi nasıl hazırlanıyor bilgisi olan var mıdır?

Bilmiyorum denemedim ama internetten gördüğüm kadarıyla 30 derece ılık suya "göz kararı" atıyorlar. Hazırlaması çok kolay bir solüsyon galiba...

denemelerinizin sonuçlarını da paylaşırsanız seviniriz zira tutarlı bir sonuç elde ederseniz bendeki HCL ve peroksit bidonlarından kurtulmak istiyorum artık, tehlike arzetmeye başladı evde (Temizlikçi hatun biraz sakar da)

Yavuz abi merhaba, senin sipariş verdiğin satıcıdan Dynamask 5000 dry film solder mask sipariş ettim yaklaşık 1 ay oldu hala gelmedi. Senin siparişin kaç günde gelmişti abi. Posta takip numarası yok zaten, takipte edemiyorum. Bu arada amonyum persülfat geldi. Dry film photo resist malzemede bugün yarın gelir. Malzemelerim tamamlansın amonyum persülfat ile bakır indirme yapıp sonuçları paylaşacağım. 

Sayfa sayfa gönderdiğinden kartonla destekli bir baloncuklu zarfta zart diye 1 haftada gelmişti diye hatırlıyorum. Hangi satıcıdan aldın? Rembrandlights dan mı?

Evet abi Rembrandlights'tan aldım.

konudan sapmis gibi olacagim ancak konu ile de alakali.

uygun fiyatli sayilir. nerdeyse hepsini sattilar ama son gunlerine yaklasinca bazen vazgecenler oluyor, oradan kapilabilinir;

https://www.kickstarter.com/projects/voltera/voltera-your-circuit-board-prototyping-machine (https://www.kickstarter.com/projects/voltera/voltera-your-circuit-board-prototyping-machine)

İyiymiş bu Voltera. Kargosu margosu epey para eder ama.

Benim de bir sorum olacak, daha çok yapılmış bir PCB nin onarımı ile ilgili. O yüzden yeni konu açmak yerine buraya yazayım dedim.

Plaket üzerinde Lehim tutmayacak derecede hasar görmüş, kopuk devre yollarının veya kompuş lehim noktalarının onarımında kablo ile birleştirilmesi haricinde bir de lehim tutan iletken gümüş boyalardan bahsediliyor. Bu karbon kontakt boya ile aynı şey mi acaba kafam karıştı. Bunlardan kullanan var mı acaba ?  Eğer böyle bir şey işe yarıyorsa hemen sipariş vereceğim. Elimdeki el yapımı eski devreler, bazı A500 klavye membranlarını, hatta chiplerin hasarlı lehim kontaklarını onarmak için işe yarayabilir sanki.

Gümüş boya membranda veya iki nokta arasındaki kopukluklarda "belki" işe yarayabilir ancak lehim tutmaz zira zaten çok ince bir tabaka oluşturuyor, muhtemelen ya yanar ya da zaten çizilip dökülür... ayrıca boyayı sürdüğün yüzeyde esneme olmaması gerekiyor yoksa boya da çatlayıp dökülüyor.

ümit bağlamanı tavsiye etmem zira minicik şişesi bile pahalı ve içinden çıkan "oje" fırçası kılıklı fırça ile çok ince hatlar çizmek zor.

Aydınlattığın için çok teşekkürler yavuzg abi hiç girmeyeyim bu işe. Plakette lehim tutmayan kopuk yüzeye de lehim tutacak bir yüzey yapıştırmalıyım belki de. Mesela ince kablo, yassı metal plaka, ya da başka bir boarddan sökeceğim bakır lehim yolu vs...

Yavuz abi merhaba, malzemelerim geldi. :) Postada bekliyormuş kendim gidip teslim aldım. Birkaç eksik malzemem daha var onları tamamlamak istiyorum. Sormak istediğim pc'lerin delikleri ve kesimi için http://www.e-hirdavat.com/Proxxon-Matkap-Taslama-FBS240E-220-Volt-28472,PR-27107.html (http://www.e-hirdavat.com/Proxxon-Matkap-Taslama-FBS240E-220-Volt-28472,PR-27107.html) ve http://www.e-hirdavat.com/Proxxon-Mikromat-Matkap-Standi-MB-140S-28606,PR-27182.html (http://www.e-hirdavat.com/Proxxon-Mikromat-Matkap-Standi-MB-140S-28606,PR-27182.html) ikilisini almayı düşünüyorum. Sizce sorun yaşar mıyım? Alacağım matkap taşlama ile birlikte birde pcb kesimi için nasıl bir kesici disk ucu kullanırsam düzgün kesim yapabilirim?

Matkap standının kesinlikle faydası olur. İş hacmine bağlı olarak PCB matkabı almayı da düşünebilirsin. Bir örneği linkte var. http://www.robotistan.com/Mini-Drill-12V-DC-PCB-Matkabi-Mini-El-Matkabi,PR-1152.html (http://www.robotistan.com/Mini-Drill-12V-DC-PCB-Matkabi-Mini-El-Matkabi,PR-1152.html)

Taşlama ise bence bu iş için fazla lüks. Pertinaksı ütüyle ısıttıktan sonra makasla kağıt keser gibi kesilebiliyor. Başka işlerde de lazım olacaksa alınabilir. Bu değil ama Dremel, benim en sevdiğim el aleti. Matkaptan daha çok işim düşüyor.

O kombinasyon PCB delmek için "hassasiyet" arıyorsan sorun çıkartır. Özellikle çift taraflı PCB yapacaksan ve deliğin öteki tarafından hassas bir hizalamayla geçmesini istiyorsan ve delik çapı senin için önemliyse benim tercihim (ve kullandığım) kombinasyon bu;

(http://www.yavuzg.com/images/Home-PCB-Production/IMG_3688_zpscb3233b4.jpg)

Matkap ve matkap aparatı senaryolarında motorun salınmasından ötürü PCB deliği istediğinden geniş açılır hep. Bu benim kullandığım mini sütun matkap kayış mekanizması ile çalıştığından salınım ve deliğin genişlemesi gibi sorunlar yaşamıyorum. Örneğin 0.8 mm'lik karbit uç kullanıyorsam PCB'de açılan deliğin çapı tam olarak 0.8mm oluyor. ;)

AYrıca ben PCB kesmek için bunu kullanıyorum;

(http://www.yavuzg.com/images/CRTSIM/IMG_3814_zpshqxq51g4.jpg)

Adetli PCB üretiminde çok düzgün ve pratik sonuçlar almak istiyorsan tavsiye ederim. Ayrıca el matkabına takılan disk senaryosunda diskin matkaba olan 90 derecelik açısından ötürü düzgün kesim yapamama gibi sorunlar yaşarsın. Üstelik "elinde" yaptığın kesimlerde bir müddet sonra dikkatin dağılır ve mutlaka ters bir hareket yapıp 70 küsür lira ödeyip aldığın elmas diski de kırarsın ;)

(http://www.yavuzg.com/images/CRTSIM/IMG_3815_zpshjqnjue2.jpg)

PCB keserken dişleri olan disk değil elmas uçlu disk kullanmalısın (PCB malzemesi fiberglass'dır. Fiberglass = cam. Dolayısıyla elmas uç dışında kullanacağın herhangi bir disk 1 PCB kestikten sonra körlenir). Alet ile birlikte gelen diski sök ve bir kenara koy. Onunla balsa falan gibi yumuşak tahtalardan başka bir şey kesilmez.

Elbetteki bunlar benim tercihlerim. Farklı bütçeler farklı senaryolar için senin tercih ettiklerin gibi farklı ürün kombinasyonları da yapılabilir.

@yavuzg hocam çalışmalarınızdan dolayı sizi tebrik ederim.
Ben de pozlama şeklinde devrelerimi yapıyorum lakin zaman fırsatım olmadığından dolayı bir türlü üstüne düşemediğim bir konu vardı. O da filmi plakate aktarırken genelde ütü kullanıyorum fakat laminasyon cihazı olursa daha iyi ve kolay olacağı kanaatine vardım.
Sizin kullandığınız laminasyon cihazı kaç micron diye geçiyor?
Piyasada özellikle tavsiye edebileceğiniz, en azından plaketi rahatça geçirebilecek bir laminasyon cihazı ne olur?

Bu arada pozlama ile yaptığım bir devreyi sizlerle paylaşmak istiyorum.
https://drive.google.com/folderview?id=0B_U9F4fD9365ZUZjcDEya2NyTjA&usp=sharing (https://drive.google.com/folderview?id=0B_U9F4fD9365ZUZjcDEya2NyTjA&usp=sharing)

Gringo, forumun tanışma (http://www.commodore.gen.tr/forum/index.php?board=4.0) bölümünde kendinizi tanıtırsanız, sizi biraz daha yakından tanıma şansımız olur... teşekkürler.

Teşekkür ediyorum, başlığı açtım.

Bilmem. Kırtasiyedeki en ucuz laminasyon cihazı diye almıştım bunu :) Markasını bile unuttum, yazının başlarında fotoğraflarda olacak...

Fotoğraflara baktım mapilam m4 diye geçiyor. Bir çok sitede farklı farklı kalınlık değerleri yazdığı için emin olamadım işin açıkcası.
En güzel testi de siz yapmışsınız ki, plaket sanırım rahat rahat geçiyor içinden.

ruloları kauçuktan olduğundan rahat geçiyor evet...

üstelik muhtemel piyasadaki ek kalın çift yüzeyli fiberglass plaket kullanıyorum ben.

Çok teşekkür ediyorum ilginiz için. Bir tane numune olarak sipariş geçtim.
Kısmetse 2 gün içinde elime geçecek ve deneme imkanım olacak. Eğer ihtiyacıma fazlasıyla cevap verecek olursa (inanıyorum olacaktır) satın alacağım.

Merhaba, çalışmalarınızı incelediğimde dikkatimi çeken birşeyi sormak istiyorum. Eleman baskı yüzeyini nasıl bir yöntemle basıyorsunuz basit olarak anlatabilir misiniz? Ayrıca pcb çizimi için hangi programı kullanıyorsunuz. Vereceğiniz bilgiler için şimdiden teşekkürler.

Pozlama ile yapıyorum lakin bunun öyle kaba taslak bir tarifi yok. Belli başlı ekipmanlarım var onlarla yapıyorum. Pozlama zaten başlı başına bambaşka bir tecrübe işi ve hakikaten bu noktaya gelinceye dek bir çok deneme yaptım ve bir çok kez hüsrana uğramış biriyim. O yüzden bu işi yapmak isterseniz mutlaka bu işi yapan birinin yanında öğrenmenizdir.
Pcb programı olarak eagle kullanıyorum ki gerçekten şimdiye kadar kullandığım programlar içinde en pratiği diyebilirim. Muhakak ki daha iyi programlar da vardır ama sadece alıştığım için değil, bazı özellikleri (mesela tek komutla bottom, silk, pads vs. bir çok katmanı tek seferde çıkarabilmek gibi) benim çok hoşuma gidiyor.

Ben proteus kullanıyorum fakat Eagle ile çalışmak istiyorum. Bir sorum daha olacak sizi fazla sıkmadan :) Eagle ile negatif çıktı nasıl alıyorsunuz.

CAM Processor menüsünde, DEVICE kısmında PS_INVERTED seçeneğini seçerek alabilirsiniz.
Hatta bu işlemleri JOB olarak kaydederseniz, her seferinde tek tek layer seçme zahmetinden kurtulmuş olursunuz. Örnek aşağıdaki gibidir.

http://i.hizliresim.com/OR6GP5.jpg (http://i.hizliresim.com/OR6GP5.jpg)

PCB Basma Servisleri (http://www.commodore.gen.tr/forum/index.php?topic=10180.0) yazısına da bir göz atın derim. Bu fiyatlarla evde basmaya uğraşmaya alternatif olabilir. :D

Her servisin Eagle için DRU (Design Rules) ve CAM (CAM Processor) dosyası mevcut. Bu sayede tasarımımızın doğru şekilde basılma şansını da arttırabiliyomuşuz. ;)

merhaba ---yavuzg---  ve diğer tecrübeliler  benim bir sorunum varda  devreyi yapıyorum  kuru film  kaplıyorum lehimlenecek yerleri de eritip tamamlanıyor ve  --  lehim yaparken  lehim yapılmıyacak yerlere havya degirince lehimler  yapışıyor  ve koruyucu jelatinleri çıkardım sizin  böyle bir  sorununuz oldumu   bana e maildende ulaşabilirsiniz
 
   bana  yardımcı olacaklar  bi el atın   :o

Pozlama tekniği ile sorunsuz bu isteğinizi yerine getirebilirsiniz. Konuyu dağıtmamak adına merak ettiğiniz şeyler olursa özelden bana ulaşabilirsiniz.

profilinize giremiyorum  mail attım

Öncelikle yavuzg sana benim gibi bu electronik işlerden anlamayan arkadaşlar için bu (pcb) konusunu en ince noktasına kadar anlattığın için teşekkür ederim...
Öncelikle şu ana kadar elime lehim almış biri değilim... Elektronik işine boş vakitlerimi değerlendirmek için hobi amaçlı başlıyorum... Kahve ortamını yada dışarda boş boş gezmeyi seven biri değilim...
İlk önce lehim makinası alarak başladım: Sunline 852D++ Sıcak Hava ve Lehimleme İstasyonu
Lehim teli olarak : 500 Gram 0,75mm Kurtel Lehim Teli
Lehim pastası: Stannol Lötfett 50gr -Lehim Pastası
Ayrıyetten Lehim makinama ek olarak Ali expressten (http://tr.aliexpress.com/item/10pcs-Iron-casing-lot-Lead-free-Solder-Iron-Tip-900M-T-For-936-SAIKE-ATTEN-AOYUE/2040049995.html?detailNewVersion=2 (http://tr.aliexpress.com/item/10pcs-Iron-casing-lot-Lead-free-Solder-Iron-Tip-900M-T-For-936-SAIKE-ATTEN-AOYUE/2040049995.html?detailNewVersion=2))aldım..
Pcb leri delmek için Aliexpressten matkap uçları siparişi verdim...
a)http://tr.aliexpress.com/item/1-set-DIY-10Pcs-0-1mm-1-0-mm-PCB-Print-Circuit-Board-Carbide-Micro-Drill/32304182318.html?detailNewVersion=2 (http://tr.aliexpress.com/item/1-set-DIY-10Pcs-0-1mm-1-0-mm-PCB-Print-Circuit-Board-Carbide-Micro-Drill/32304182318.html?detailNewVersion=2)
b)http://tr.aliexpress.com/item/1-set-DIY-10Pcs-1-1mm-2-0-mm-PCB-Print-Circuit-Board-Carbide-Micro-Drill/32361139474.html (http://tr.aliexpress.com/item/1-set-DIY-10Pcs-1-1mm-2-0-mm-PCB-Print-Circuit-Board-Carbide-Micro-Drill/32361139474.html)
Bir iki aya kadar:Proxxon 28128 TBM 220 Sütunlu Matkap ve Proxxon 27100 KT 70 Koordinat Sehpası :280tl ile 271tl arası
a)http://www.sehrialisveris.com/proxxon-28128-tbm220-sutunlu-matkap (http://www.sehrialisveris.com/proxxon-28128-tbm220-sutunlu-matkap)=476tl
b)http://urun.n11.com/cok-amacli-setler/proxxon-27100-kt70-koordinat-sehpasi-P88556560?cid=700503&utm_source=comp_cimri&utm_medium=cpc&utm_campaign=cimri_genel&utm_content=103_219_3155&utm_term= (http://urun.n11.com/cok-amacli-setler/proxxon-27100-kt70-koordinat-sehpasi-P88556560?cid=700503&utm_source=comp_cimri&utm_medium=cpc&utm_campaign=cimri_genel&utm_content=103_219_3155&utm_term=)
c)http://www.hirdavatcenter.com/Proxxon-27100?search=proxxon&description=true&page=2 (http://www.hirdavatcenter.com/Proxxon-27100?search=proxxon&description=true&page=2)
Proxxon 27006 KS230 Tezgah Tipi Daire Testere (Bunun üzerinde gelen bıcak PCB yi kesmede kullanılmıyormus senin kullandığım modelin adı)
a)http://www.hirdavatcenter.com/Proxxon-27006 (http://www.hirdavatcenter.com/Proxxon-27006)
b)http://www.sehrialisveris.com/proxxon-27006-ks230-tezgah-tipi-daire-testere (http://www.sehrialisveris.com/proxxon-27006-ks230-tezgah-tipi-daire-testere)    
Bunların yanında elimde (hp photosmart c4280) yazıcımda var... Senin yazdıklarına bakarak (mapilam a5 216x155 42 mic) siparişini verdim... İnşallah bunu bu yazıcıda kullanabilirim...
Biliyorum konuyla bir alakası yok yazdıklarımın ama bu konuda tecrübeli olarak senin ve diğer arkadaşlarımızın yardımcı olacağını düşünüyorum...
İlk önce bir güç kaynağına ihtiyacım var sizce iyi bir güç kaynağımı almalıyım yoksa şu link dekiler işimi görür mü (http://www.ogretmenlerim.org/moduler_guc_kaynagi_yapimi_ersoy_tuncay.asp (http://www.ogretmenlerim.org/moduler_guc_kaynagi_yapimi_ersoy_tuncay.asp))
Uv exposure box kutusu siparşimide verdim (http://online.bauhaus.com.tr/Catalog/Products/Index/6806 (http://online.bauhaus.com.tr/Catalog/Products/Index/6806))
Aliexpressten (kuru film tekniği)dry film siparişi verdim... (http://tr.aliexpress.com/item/Photosensitive-dry-film-instead-of-thermal-transfer-production-PCB-board-photosensitive-film-longth-20-meter-Special/1637881077.html (http://tr.aliexpress.com/item/Photosensitive-dry-film-instead-of-thermal-transfer-production-PCB-board-photosensitive-film-longth-20-meter-Special/1637881077.html))
Asıl yardımınıza ihtiyaç duyduğum konuları yazayım...
1-Sizler pcb lerinizi,kullandığınız kablolarıinternet ortamından nereden temin ediyorsunuz adı ve ebatlarını yazarsanız sevinirim..
2-Uv exposure box kutusunda kullandığın 6w t5 tipi floresans lar internet ortamında bulmak zor... Bu konuda da yardımınıza ihtiyacım var...
3-Yavuzg bu kutu da kullandığın malzemelerin kutu içersindeki ölçü listesini ad ve ebat olarak verirsen sevinirim...
4-Laminasyon makinası da alıcam bu konuda da yardımınıza ihtiyacım var...
5-Ben bu işlerde yeni olduğum için Pozitiv 20 ve Solder Mask yapmayacağım belki ileride... Yanlız bu kuru film tekniği (dry film) ni yapmaya çalışacağım...
a)Pcb ye Dry film (kuru film tekniği) uygulamadan pozlama tekniğine hazır etmek için sodyum metasilikat (Na2SiO3·5H2O)(1lt/25gr) mı kullanıcam yoksa Sodyum Hidroksit NaOH mu (http//www.oksilab.com da tam sipariş adları) kullanıcam
b)Dry film (kuru film tekniği)de Banyo çözeltimiz için SODYUM KARBONAT :(http://www.oksilab.com/Sodyum-Karbonat-Chem-pure-1-Kg,PR-3556.html (http://www.oksilab.com/Sodyum-Karbonat-Chem-pure-1-Kg,PR-3556.html)) 1Lt suya 10 gr Sodyum Karbonat
c)Banyodan sonra Dry film (kuru film tekniği)kalanı çıkarmak için ise : 1 ölçü %30'luk HCL (Hidroklorik asit):?(sipariş için tam ADI) ---2 ölçü %3'lük H2O2 (Perhidrol):?(sipariş için tam ADI) bunları (http://www.oksilab.com (http://www.oksilab.com)) sitesinden nasıl sipariş vericem
d)Bu işlemden sonra soğuk kalay (http://www.aklarkimya.com (http://www.aklarkimya.com)) yapabilirmiyim...
e)Bu Dry film (kuru film tekniği) olurda çift taraflı pcb yapacak olursam kullanabilirmiyim..
f)Bu Dry film (kuru film tekniği) ni çıkarmak içinSodyum Hidroksit (NaOH):(sipariş tam adı) bunu (http//www.oksilab.com) sitesinden nasıl siparişini vericem
g)PCB'yi Eritme (PCB Ething) için (http//www.oksilab.com) dan sipariş adı nedir?
h)Potasyum Karbonat: http://www.oksilab.com/Potasyum-Karbonat-99-Chem-pure-1-Kg,PR-3498.html (http://www.oksilab.com/Potasyum-Karbonat-99-Chem-pure-1-Kg,PR-3498.html) almama gerek varmı sonuçta Solder Mask yapmıycam
Sodyum Karbonat: http://www.oksilab.com/Sodyum-Karbonat-Chem-pure-1-Kg,PR-3556.html (http://www.oksilab.com/Sodyum-Karbonat-Chem-pure-1-Kg,PR-3556.html) kuru film tekniğinde banyo çözeltimiz
j)Eksik yazdığım unuutğum buda olmalı dediğiniz şeyler olursa yazarsanız sevinirim...
k)yavuzg pcb devreyi hangi programla çiziyorsun? Bu ince ve kalın yolları nasıl ayarlıyorsun nerelere ince ayarlar yapıyorsun? yardımcı prolar kullanıyormusun bunlarla ilgili detaylı bir video
paylaşırmısın?
   
Biraz uzun oldu ama yardımcı olursanız sevinirim...   [/b][/b][/b][/i]

ilgi ve alakanıza teşekkür ederim arkadaşlar saolun...

Bir hoby edinmek güzel, DIY elektronik konusu da son dönemlerde oldukça popüler ve internette de bolca kaynak mevcut. Prototip olarak kendi PCB'ni üretmek hem pratik hem de hoby'nin bir parçası olarak düşünülebilir ancak adetli PCB üretimi için bu teknikler hem pahalıya geliyor hem de yorucu oluyor. Yani 10 adetten fazla işe niyetlenince işin hoby kısmının tadı biraz kaçmaya başlıyor. Bu yüzden sitede Simon'un (Özay) kullandığı ve detaylarını paylaştığı yurtdışında PCB üreten sitelere de mutlaka bir göz atmanı tavsiye ederim.


Güzel, hoby için fazlasıyla yeterli bir istasyon. Yine de benim gibi ancak gece çalışmaya fırsat bulanlar için (sessiz çalışmak için) el motorlu değil de içten kompressörlü üflemeli bir havya istasyonunu tavsiye ederim.


Ben soldex kullanıyorum ama çok da bi farklı olduğundan değil, online alışveriş yaptığım yerlerde makara şeklinde soldex satıldığı için.


Ayrıca lehim pastası kullanmıyorum. Lehim telinin içinde yeterince pasta var.


O uçlar elindeki istasyona uyuyormu?


Umarım 2'şer adet sipariş vermişsindir zira özellikle ince uçlu olanlar yanlış bir harekette (aynı PCB'de onlarca delik açmaya çalışırken insan ister istemez yanlış bir hareket yapabiliyor ;) ) kolay kırılabiliyor.


Ben o sütunlu matkabı ve koordinat sehpası aparatı da kullanıyorum. Çok da memnunum. Ancak proxxon'un elektronik olarak kontrol edilebilen bir modeli daha var. Onu pahalı bulup almamıştım ancak meğerse fiyatına koordinat sehpasıda dahilmiş. O modele de bi bak derim.


Onunla birlikte elmas kesme diskini de almayı unutma. İçinden çıkan disk sadece ince ahşap kesmeye yarıyor. PCB kesmeye çalışırsan daha ilk PCB'den sonra körlenir dikkat. Evet elmas disk pahalı ama fiberglass'ı da (sonuçta "cam") ancak o kesiyor ve "yağ" gibi kesiyor ;)

2 senedir aynı diski kullanıyorum, parasını çıkarttı diyebilirim.



Asetata basıp basamadığını kontrol et. Bazı yazıcılar asetata basamıyor.


Aslına bakarsan o laminasyon malzemesini PCB pozlama asetatlarımda pek kullanmıyorum artık. Sebebi ne kadar ince olursa olsun yine de çok ince PCB hatlarında hafif gölgelenmeye sebep olduğunu farkettim. Evet asetata basılmış PCB imajlarını korumak için ideal ama mesela 0.25 mm'lik ince hatlarda şablonu 42 micron da olsa yüzeyden uzaklaştırdığı için bir "bulanıklık" etkisi yaratıyor hattın sınırlarında. Bu da pozlamayı ve sonrasında asitte eritirken de hattın yer yer erimesine sebep olabiliyor. Kalın hatlarda çok problem olmuyor sadece 0.5mm altı incelikteki hatlarda farkettim bu sorunu.


O güç kaynakları sabit voltajlar veriyor sanırım. Yani ben olsam dah profesyonel ve ince hassas voltaj ayarlı bir güç kaynağı edinirdim. Yani sonuçta bir PC güç kaynağını da masaüstü test güç kaynağı haline getiren projeler var internette ama güç kaynağı "referans" olmalı ve herşey bir yana "en azından" ona güvenebilmelisin.

Ben Uğur marka PS-305D modelini kullanıyorum. Oldukça da memnunum. Bu en iyidir demiyorum ama 2-3 senedir tık demeden çalışıyor ve milimetrik voltaj/akım ayarı yapabiliyorum.


OK. Sanırım benim kutunun aynısı.


OK. Ben de aliexpress den almıştım. Hala kullanıyorum. Zamanla bir yerlerden sızan ışıkla koyulaşmaya başlıyor ama hala aktif bendeki. Bu yüzden çok fazla miktarda almamanızı tavsiye ederim zira dediğim sebepten bir stok ömrü var bunların.


Çok damarlı:
http://www.bluemavi.com/vitrin/kategori_vitrini1_new.asp?kategori=565#ara (http://www.bluemavi.com/vitrin/kategori_vitrini1_new.asp?kategori=565#ara)

İnce tamirat için (Kynar wire):
http://www.aliexpress.com/item/5-pieces-lot-Kinsten-Kynar-modification-wire-30-AWG-for-wire-wrap-bread-board-and-PCB/1475024592.html (http://www.aliexpress.com/item/5-pieces-lot-Kinsten-Kynar-modification-wire-30-AWG-for-wire-wrap-bread-board-and-PCB/1475024592.html)


Dükkandan aldım ben. Yılların ampül satıcısı "Blacklight" diyince yüzüme boş boş baktı ama "Para lambası" diye biliyorlarmış. Benimkiler F6T5 tip floresan black light. O kutuya sığacak uzunluktaki ampül 6W'lık olan (yani F6) ve T5 armatür. => F6T5


6 Watt'Lık T5 tip "mutfak tezgah floresan armatürü" diyeceksin. O boyutta bulacağın armatürleri kutuya dizeceksin o kadar.


Kırtasiyede bulabildiğin en ucuz A4 laminasyon cihazı ;)
 

Pozitif 20'yi unut. Dry film en iyisi. Dolayısıyla Sodyum Metasilikat'I da unutabilirsin.


Doğru


Standart olarak alacağın HCL (Hidroklorik asit) %35'Lik dir.

Hidrojen Peroksit ise %50'liktir (Çok güçlüdür dikkat!)

Her ikisi de çıplak tenine temas etmemesi gereken yoğunluktadır. Çok dikkat!!!

%30'Luk HCL kolay, direk şişedekini kullanabilirsin ancak %3'lük H2O2 kendin hazırlaman lazım. Bunun için lisedeki kimya dersine dönersek, 100ml %3'lük H2O2 çözeltisi  97 ml su, 3ml saf H2O2'den oluşur. %50'lik H2O2 ise (şişede satılan) yarı yarıya demek. Bu yüzden 10ml %50'lik H2O2'ye 150ml su karıştırırsan kabaca %3-4 lük bir H2O2 çözeltisi elde edersin.


Evet sipariş usulü yapıyorlar.


Elbette.


Sodyum hidroksit = lavabo aç ;) Bakkal/marketten de alabilirsin.

Aslında Aklar kimya'dan tüm bu malzemeleri telefonla sipariş edebilirsin.


Yukarıdaki HCL/H2O2 çözeltisi ile yapacaksın.


Yok


Doğru


Hassas terazi. Bu kimyasalları tartıp ölçmek için
Plastik huni, cam ölçü kapları, cam karıştırma çubuğu, cam karıştırma kabı, plastik saklama kabı.


Ben ExpressPCB kullanıyorum ama Eagle'la başlamanı tavsiye ederim. Maalesef bu konuda video çekip paylaşacak pek zamanım yok ancak internette bolca malzeme vardır bu konuda. 


Evet tek mesajda oldukça fazla soru vardı cevaplayacak ama olsun. Kolay gelsin...

Siteye hoş geldin bu arada...

Hoş bulduk...
Çok ama çok teşekkürler her soruma verdiğin cevapların için...

Yavuzg, DIY elektronik konusunda çok güzel referans bilgileri vermişsin ;)

Bu arada peace hoşgeldin. Yaptığın çalışmaları görmek isteriz ;)

Kalay kaplamak isteyenler için :

SIVI KALAY - Liquid tin

1- 15 gr kalay klorür ( stannous chloride )
   200cc ~~40°- 50° DİSTİLE SU'da çöz
   (200cc = 1 su bardağı).
   (kalay klorür 100gr~~20TL)

2- 10 cc derişik sülfirik asit (yavaşca) ilave
   ( litresi ~~20TL ~~ 1.8kg )

3- 40-60 gr tiyoüre ( thiourea )
   ( önce pelteleşir-beyaz çökelek , karıştırın eriyecek
     fazlası dibe çöker ,
     atmayın kullanacağınızda çalkalayıp devam edin)
   ( kg ~~ 20TL )

4- latex eldiven - enjektör - havadar mekan
   karıştıracak plastik çubuk + kap vs..

Kullanım sonrası cam kaba koyun sıkıca kapatın
Ya koyu renkli ya da AL folyoya sarılı..

Karışımı " ılık " kullanın
Mesela sıcak su dolu kapta bekleterek

Kimyasalları almak için eren kimya emir kimya balmumcu kimya .. hesaplı yerler.
İnternetten satışları var.

Bu PCB rivetlardan aliexpress'de de gördüm, önceden yoktu herhalde. Kalitesi nasıldır bilmiyorum ama watterott.com'a göre fiyatlar çok ucuz (shipping dahil 8$ falan 1000 tanesi).
http://www.aliexpress.com/wholesale?catId=0&initiative_id=SB_20160507155517&SearchText=pcb+via (http://www.aliexpress.com/wholesale?catId=0&initiative_id=SB_20160507155517&SearchText=pcb+via)

Merhaba yavuz bey ilk once bu detayli anlatim icin tessekkur ederim.Cok yararli ve egitici bir kaynak olmus.Ben bursada yasiyorum ve gezmedigim kimyasalci kalmadi.
Hangisine sorsam hiic biri soguk kalayin ne oldugunu bile bilmiyor.Eger mumkunse siz  nerden yaptirdiysaniz istanbulda yada suanda halen bir tedarikciniz varsa adreslerini veya numaralarini alabilirmiyim acaba?

cevap bu konunun 143. mesajında ;)

Evet aklar kimya) Ben kendileriyle iletisime gectim bana doneceklerini soylediler ama 1 hafta oldu donen olmadi bende belki baska bir tedarikciniz vardir diye bir sormak istedim)

herkese merhabalar
yavuzg denedinizmi bilmiyorum ama delik içi rivet yerine bakır kaplamayı nasıl yaparız. devre üzerinde rivetin kafaları malüm kalınlık yapıyor bu konuyu nasıl çözeriz. Bir fikir bir uygulama örneği paylaşırsan sevinirim. elektroliz yolu ile yapılıyor ama bunu ufak ölçekte nasıl başarırız çözemedim.

delik içi kaplamanın evde yapılabilecek pratik bir yolu yok.

bu rivet'ler de aslında sağlam değil. gevşeme sonucu temassızlık yapabiliyor.

en temiz yol via yapıp içinden tel geçirip iki taraflı lehimlemek.

seri üretim yapacaksanız da en temiz yol çinde yaptırmak PCB'yi. evde uğraşılacak iş değil çünkü :)

Aslında evde değil ama kendim yapmam lazım incik boncuk bir dünya iş var her seferinde çine 1 adet kart yaptıramam. Bunlarda benim ürettiğim makinaların kartı her seferinde bir değişiklik oluyor. Ee kartında bir standarttı olması lazım o sorunu ilk prototipler için çözmem lazım. Seri imalat da dediğiniz gibi çin e veriyorum zaten. Bir yol bir fikir arıyorum deli gibi. Aynı zamanda makina imalatçısı yım numune falan varsa mekanik olarak imal edebilirim aklınızda olsun yavuzg bey. Bu arada tecrübelerinizi en az 4 defa baştan sona okudum. Biz gerçekten çok uğraşıyormuşuz ütü ile rezillik. :) elinize emeğinize sağlık paylaşımlarınız için kendi namıma çok teşekkür ediyorum. Eğer varsa bu tarz tez çalışma fikir örnek her şeye açığım ne yapabilirsek yapma taraftarıyım. Elinizde ufak da olsa proses ile ilgili bilgi varsa sizden rica ediyorum iyi çalışmalar.

Size saygı duyuyorum. Emeğe ve üretime çaba gösteren herkeze saygım büyük.

Maalesef delik içi kaplama prosedürü okudum ama tecrübe etmedim. Gözüm kesmedi ne yalan söyliyim.

Elektrolz süreci sıkıntılı. Voltajı ve zamanı ayarlayamazsanız ya delik içi kaplanmıyor ya da delikler bakırla doluyor. Diğer hatların da kalınlaşması söz konusu v.s.

Bu yüzden rivet'e baktım. O da kendi sıkıştırma presi olmayınca sanırım (Bungard'ın var ama çok pahalı geldi bana) gevşek olabiliyor. Tek tek onları ilgili hatta lehimlemek lazım. Prorotip için uygun ama seri üretim için zahmetli.

E o şekilde rivetleri sağlamlaştırana kadar ben de tel lehimlerim dedim :) Tasarımı biraz değiştirmek gerekiyor tabi (eleman bacağı yerine biraz öteye telli via koymak gerekiyor mesela). En azından bildiğim en sağlam metod bu.

Bende teşekkür ederim. Peki prosedüre ulaşma şansımız var mı belki biz tecrübe ederiz. devasa tesisleri ufacık laboratuvara sığdırdığım günler oldu. belki ucundan tutabilirim. Notlarınız el altındaysa sizden heyecanla bekliyorum. Ben deliğin içinin kaplanması ile ilgili araştırıyorum ama dökümanlar ingilizce teknik ingilizce biraz ağır geliyor bana zor anlıyorum. Elinizdekilere ulaşırsam çok memnun olurum şimdiden çok teşekkür ederim.

Elektroliz için akım kaynağı kullanılması lazım. Akım şiddetini sabit tutmak için değişken voltaj yani. Aktarılan yük sayısı ile kaplama miktarı aradında doğru orantı var. Pozitif - negatif darbeli birşeyler de deniyorlar, bana biraz afaki geliyor ama belki daha hızlı ve daha düzgün kaplama kaplama içindir

İnanılmaz bir emek, vaktinize emeğinize sağlık.

PWM kullanıyoruz genelde kaplama işlemlerinde ama benim asıl öğrenmek istediğim deliğin içi kaplanırken diğer yerler neden kaplanmıyor yoksa daldırma usulü her şey kapla ya biliriz az çok proses hakkında bilgim var. Ama dediğim gibi sadece delik içi nasıl kaplanıyor hala bulamadım.

http://www.instructables.com/id/Inexpensive-method-of-industrial-level-quality-PCB/ (http://www.instructables.com/id/Inexpensive-method-of-industrial-level-quality-PCB/)

Anlaşılan önce kaplayıp sonra fazlalıkları çıkartıyorlar

Daha fazlası için arama: via plating inside through hole electrolysis pcb

merhaba filmi pozlamak için kullandığımız şeffaf kağıt dan artık kalmadı elimde deforme oldular nereden temin edebilirim. elimde daha önceden vardı tevafuk işimi görüyordu. şimdi ise o kağıdı bulamıyorum eskiden okullarda o kağıt üzerinden tahtaya yansıtarak ders verirlerdi bize. adı tam olarak nedir nerden temin edilir fikri olan varsa çok memnun olurum.
hepinize şimdiden emekleriniz için çok teşekkür ederim.

Asetat kağıdı mı? Hala kullanılıyor ve kırtasiyelerde kolayca bulunuyor olmalı

Aydınger ile karışmasın, aydınger buzlu cam görünümünde olanmış. Asetat tam saydam olanı.

Evet "asetat kağıdı" deniyor ancak asetat kağıdının 2 tipi var;

1) Laser Printer/Fotokopy makinasi için olanı
2) Inkjet için olanı

elinizdeki printera göre almalısınız. Laser/fotokopi için olan hemen her lüks kırtasiyede var ama Inkjet için olanı nedense zor bulunuyor.

Ben online almıştım...

Yavuz Üstad Bu İşlemi Denedinizmi Acaba https://www.youtube.com/watch?v=wvU2yyfH-XE (https://www.youtube.com/watch?v=wvU2yyfH-XE)

Hayır denemedim. Ben film olanını kullanıyorum. Film olanında bile pozlama şablonunu hizalamak oldukça zor. bu krem olanıyla çalışmak, videodan da gördüğüm kadarıyla oldukça zor. başarı oranı düşük sanki. Yine de macunu sürmeden önce sanki PCB'yi ince zımpara ile biraz ajite etse daha başarılı sonuçlar ortaya çıkabilir.

Teşekkür Ederim Yavuz Ustam

iyi günler bu formda dolaşmaktan çok keyif alıyorum bir sorum olacaktı bi aşamada takıldımda.
1-) pantum p2500 yazıcısından(1200DPI) 100 micron lu asetata çıktı alıyorum.
2-) Uv ışığına mağruz bırakıyorum bakır plaketim FR4(epoksi)
3-)Sodyum metasilikat uyguluyorum

bütün işlemleri gösterildiği gibi uyguladım fakat bakır yollarım çıkmıyor ne denediysem olmadı bir türlü yollarımı çıkaramadım yardımcı olur musunuz?

buda Uv cihazım
https://tr.aliexpress.com/item/4000354336656.html?spm=a2g0s.9042311.0.0.46e04c4dtiCU2b (https://tr.aliexpress.com/item/4000354336656.html?spm=a2g0s.9042311.0.0.46e04c4dtiCU2b)

Son mesajınıza göre yazıyorum.

Bu yaptığınız işlemlerden önce, bakır kaplı plaket üzerinde UV ışığa duyarlı ince bir tabaka film veya sprey boya uygulanmış olması gerekiyor.

Bir diğer konu da, geçmişte, ben bir litre suya 7 gram sodyum hidroksit kristali eritip kullanıyordum ama belki aradan geçen zamanda değişiklik olmuş olabilir.

yavuz beyin yaptığı gibi uyguladım teknikleri sodyum metasilikat kullandım asit olarak ama dediğiniz gibi uv den önce plakete hiç bir şey uygulamadım ondan olabilir belki de

Aşağıdaki linkte ütüleme yöntemi hakkında paylaşım yapmıştım. İsterseniz bir incelersiniz.

https://www.commodore.gen.tr/forum/index.php?topic=17416.msg232084#msg232084 (https://www.commodore.gen.tr/forum/index.php?topic=17416.msg232084#msg232084)

elimde UV cihazı olduğu için onunla denemek istiorum o yüzden Teşekkür ederim yinede inceledim bütün siteyi :)

Uv uygulamada, pozlamadan önce, bakır yüzey üzerine aşağıdakine benzer bir film tabaka (photosensitive dry film) uygulanması gerekiyor.

film yerine sprey kullansak olur mu acaba

35 sene önce ben "positiv 20" sprey ile PCB yapıyordum, eğer benzer ürünler hala üretilip satılıyorsa olur. Sprey üzerinde nasıl uygulanacağı da yazar.

https://www.direnc.net/pozitif-20-sprey?gclid=CjwKCAjwydP5BRBREiwA-qrCGk7qBSBaaCnz3OlZQZa7P5fbRHpnHQSw0t-dwvQEYwPPVHiHcY9qZBoCOBsQAvD_BwE (https://www.direnc.net/pozitif-20-sprey?gclid=CjwKCAjwydP5BRBREiwA-qrCGk7qBSBaaCnz3OlZQZa7P5fbRHpnHQSw0t-dwvQEYwPPVHiHcY9qZBoCOBsQAvD_BwE)

35 sene çokmuş olmuş :)
başka yönetemi varmıdır deneyen

sprey pek tutarlı sonuç üretmiyor. film en iyisi.

Baştan bu yazının yeni yazılmış olduğunu sandım. Biraz da okudum. Güzel yazı olmuş, teşekkürler.

https://kumtek.com/bos-pcb/ (https://kumtek.com/bos-pcb/) direk bunu alsam UV ye koysam  olur mu ?

Son kullanma tarihi geçmemişse işe yarar. Fiyatı ne kadarmış bunların?

olursa hemen fiyatı araştırayım

baktım çok pahalıymış bi plaka 60 liraya geliyor. Dry film önerebilicek var mı yurtiçi