commodore.gen.tr

Zamanında başka bir sitede Doğu Blok ülkelerindeki bazı kişisel bilgisayar modelleri ile ilgili kısa bir yazı yazmıştım, burada da paylaşmak istedim. Ne yazık ki bütün modeller ile ilgili bilgi edinemedim.

Demir Perde'nin öbür ucunda, pek bilinmese de bir bilgisayar endüstrisi vardı. Sovyet Bilgisayarları 1950'li yıllarda ABD'nin gerisinde kalınca, 1962 senesinde COMECON üyeleri arasında bilgisayar teknolojisini geliştirmek için ortak bir komisyon kuruluyor. Ardından bu alanda bazısı kendine özgü, bazısı ise Batı'dan araklanan teknolojik ilerlemeler kaydediliyor. Buna ek olarak COMECON üyeleri 1972'ye kadar 7500 Mainframe üretiyor. (O dönemde dünyada toplam 120.000 tane mainframe var.)

1983'de Sofya'da ve 1985 yılında Prag'da toplanan konferanslarda Sosyalist Ülkelerin 5. nesil bilgisayarlara geçmesi kararlaştırılıyor. Ayrıca 2010 yılına kadar IT sektörünün geliştirilmesi hedefleniyor. Tabi 80'li yıllar çoğunlukla klon donanım üretmekle geçiyor. Bir pazar ekonomisinin olmamasından dolayı üretilen bilgisayarlar fazla gelişmiyor ve geniş kitlelere ulaşmıyor. Kişisel Bilgisayar pazarının en geliştiği Sosyalist ülkelerden birisi Yugoslavya'dır (Doğu bloğunda yer almamaktadır). Ancak Yugoslavya'da özgün bir bilgisayar endüstrisi gelişmemiş, daha çok Batı'dan getirilen Commodore 64 gibi kişisel bilgisayarlar satılmıştır. Ayrıca Yugoslav Bilgisayar dergilerinin çılgın kapak fotoğrafları vardır  :)

Sovyet Bilgisayarları

Agat Serisi

(https://cdni.rbth.com/rbthmedia/images/all/2014/0406/35711/1.jpg)

Agat Serisi ilk olarak 1983'de Moskova Ticaret Fuarında gösterilmiştir. Kendisi Apple II klonu olarak bilinmektedir (Apple II ile uyumluluğu vardır.) Yıllarca Sovyet Okullarında popüler olarak kullanılmıştır. 

Donanım:
CPU: UMC UM6502 (MOS 6502)
RAM: 64-256 KB
ROM: 32 KB
Yazılım: Okul kızı diye adlandırılan Sovyet yapımı Rubic programlama dili
Görüntü: 64x64'de 16, 128x128'de  8,  256x256 çözünürlükte ise siyah beyaz görüntü vermektedir.
Depolama: Kaset ve 5.25 Disket
Ekstra: 60W Güç tüketimi/220V 9 KG ağırlık.
Fiyat: 17000 Amerikan Doları

Electronika BK
(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Bk0010-01-sideview.jpg/320px-Bk0010-01-sideview.jpg)

Kendisi 16 bit ve PDP11 Mainframe uyumlu bir sistem olup, 1984-93 yılları arasında Sovyet pazarında bulunmuştur ve gayet popülerleşmiştir. Fiyatı 650 ruble civarındadır. Pahalı olsa da alınabilinirliği vardır. BK'nın anlamı Ev bilgisayarı (Бытовой Компьютер) demektir. 

Donanım

CPU: KM1801VM1 @3 MHZ
RAM: İlk modeller 32 KB olsa da sonradan 128 KB modeller üretilmiştir.
Görüntü: RAM'ın yarısı Video belleğidir. 512x256'da monokrom, 256x256'da ise 4 renk çalışmaktadır. 
Depolama: Kaset, daha sonradan Disket. 
Yazılım: FOCAL, Vilnius BASIC, BK11 OS ya da ANDOS
Fiyat: 650 Ruble

UKNC

(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/UKNC.jpg/800px-UKNC.jpg)

Yine BK gibi PDP11 uyumlu bir sistemdir. Eğitim ve araştırma amaçlı kullanılmıştır. 


CPU: KM1801 @8 MHZ
RAM: Toplam 192 KB RAM (64 KB CPU, 96 KB Video, 32 KB PPU için ayrılmış)
Video: 640x288'de maksimum 8 renk (Paletten ayarlanabilir renkler.)
Depolama: Kaset, 5.25 disket (Yanlış görmediysem bir de Kartuş portu var.)
Yazılım: RAFOS, FODOS, RT-11 OS'ları
Vilnius BASIC, Fortran, Pascal, Modüla 2, C, Assembler, Rapira, Logo, Prolog, Forth, FOCAL dillerini desteklemektedir. 

Dubna 48K

(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Dubna_48k.jpg/300px-Dubna_48k.jpg)

Dubna 48K 1991 yapımı Sovyet ZX Spectrum klonudur. İsmi bir Köy olan Dubna'dan gelmektedir, 48K da 48 KB ram'a tekabül eder. Zamanının gerisinde kaldığı için pek iyi tanınmamıştır. Genellikle Rus liselerinde bulunmuştur. Oyunlarının da çöğunluğu NES oyunlarının portlarıdır.
İlginç olarak da, cihaz ZX Spectrum'un Microdrive'ını desteklemektedir.

Donanım:

CPU: 1.8 MHZ Zilog Z80 klonu
RAM: 48KB 
Video: 192x256'da 8 renk


Doğu Alman Bilgisayarları

Doğu Almanya'daki bilgisayarlar VEB Mikroelektronik firması tarafından yapılmıştır.

(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Robotron_A_5120.jpg/800px-Robotron_A_5120.jpg)

Robotron A5120

(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/A7100EC1834.jpg/450px-A7100EC1834.jpg)

IBM PC XT uyumlu Robotron A7100 ve EC 1834

Robotron KC 85
(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/KC85-4.jpg/800px-KC85-4.jpg)

Robotron KC, Kleincomputer yani Küçük Bilgisayar anlamına gelen bu bilgisayar 1984'de piyasaya çıkmıştır. Genel olarak Askeri ve eğitim amaçlı kullanılmıştır. Son kullanıcıya pek satılmamıştır.

Donanım: 
CPU: Doğu Alman Z80 Klonu (UUC80)
RAM: 16-64 KB
BASIC
Video: Maksimum 16 Renk, 320x256 pixel çözünürlük.
Depolama: 5.25 Disket ve kaset.

Robotron KC 87

(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Robotron-KC87-1.jpg/300px-Robotron-KC87-1.jpg)

KC 87, 1987 Yılında piyasaya çıkan Doğu Alman Bilgisayarıdır. Z80 Klonu işlemcisi, Kaset desteği, BASIC yorumlayıcısı vardır. KC 85 gibi sadece kısıtlı bir kitleye satılmıştır.

Polonya

Mera Elzab Meritum I/II

(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8a/Meritum_II_komplet.jpg)

Bu cihaz Polonya'da üretilen ilk Kişisel bilgisayardır. Aslında bir TRS-80 klonudur. İçinde Microsoft BASIC'in Lehçe kopyası vardır.

Donanım:

CPU: U880A (Z80) @2.5 MHZ
RAM: 16-64 KB
ROM: 14 KB
Video: Max 512x192 Monokrom, ya da az çözünürlükte renkli.
Depolama: Kaset ve 5.25 Disket
Yazılım: Meritum BASIC


Bulgaristan

Bulgaristan'da bilgisayar işini Pravetz şirketi yapmıştır. Bu şirket hala yaşıyor ve ve PC satışı yapmakta.

IMKO 1

(http://www.old-computers.com/museum/photos/Pravetz_Imko_System_2.jpg)

Açılımı  Individualen Micro KOmputer olan bu bilgisayar bir Apple II klonudur. 1979'da geliştirilmiştir. Fiyatı $2600'dür

Donanım: 1 MHZ MOS 6502
RAM: 48-64 KB
ROM: 12 KB
Depolama: Sadece Kaset.
Video: 40x48'de 16 renk, 280x192'de 6 renk.

Çok güzel bir paylaşım olmuş.Teşekkürler.

Bir de Bulgar yapımı Pravetz'ler var ki ebay'de sık sık karşımıza çıkar.

Değerli bi başlık ve paylaşım. Batı dünyasına aşinayız ama demir perde arkası alacakaranlık kuşağı gibiydi, sayenizde fikir sahibi oldum. Teşekkürler Tengrist.

Doğu bloğu ülkelerinde sadece Dubna değil, sayısız ZX-Spectrum klonu üretilmiş. Parçaları kolay ve ucuza temin edildiği -yanılmıyorsam Z80'i de klonlamışlardı- ve kolay üretildiği için Didaktik, Pentagon, Robik gibi bol miktarda Spectrum klonu çıkmış. Hepsinde de de farklı iyileştirmeler var. Kiminde daha gelişmiş ULA, kiminde daha çok ram, harddisk desteği vb. Son yıllarda e-bay'de de çok görülmeye başladı.

Bu cihazlar 90'ların sonuna kadar üretilmeye devam ettiği için Spectrum Scene'ine de acayip bir sinerji yarattılar. Doğu Avrupalı'lardan aşağıda videosunu koyduğum DOOM portu gibi pek çok acayip iş çıktı.

http://www.youtube.com/watch?v=3v7cFGneuaw&feature=youtu.be (http://www.youtube.com/watch?v=3v7cFGneuaw&feature=youtu.be)