commodore.gen.tr

Forumdaki kartuş çılgınlığını devam ettireyim dedim ve yine hobi yaklaşımı ile yeni bir kartuş projesine başlıyorum.

Kompleks pcb tasarımı olmadan, herkesin evde yapabileceği, *half ass tarzı bir şey olacak.

Atari'nin kullandığı 1.19Mhz'lik bus'ı hızlı bir microcontroller ile sürmeye çalışacağım. Kullanmayı düşündüğüm board aliexpress'ten kolayca temin edilebilen clone maple stm32 board'larından. Board'ların üstünde 8Mhz kristal var ancak stm arm işlemcinin içindeki pll ile 72mhz'de koşuyor cpu. Benim temin ettiğim board üstünde STM32F103C8T mevcut, 20K ram ve 64K flash'ı var. Maalesef 3.3v bir logic ve güç kullanan bir cihaz. Bu yüzden databus bağlantısı için hazır bidirectional level shifter'lar kullanmayı düşünüyorum.

Yazılım kısmı için yine Arduino ide'sini kullanacağım.

İlk anda elimde bidirectional level shifter'lar olmadığı için read only 4k'lık kartuşları emüle etmeyi düşünüyorum. (Ev ortamında breadboard üstünde o kadar hatta level shifting yapmak * yaklaşımına uymaz ve beni kasar :) )

Atari 2600'ü biraz araştırdım ve bu iş için gerekli bazı ince detaylar ile ilgili bilgi sahibi olmaya çalıştım. Onları da burada paylaşayacağım.

Öncelikle,

Atari 2600'ün kartuş slotunun pinout'u aşağıdaki şekilde,


Ne R/W, ne reset, ne bir IRQ, NMI ne DMA için gerekli pin neredeyse hiç bir şey yok. ROM bağla kullan tadında bir pinout.

Atari 2600 üzerindeki 6502'nin ucuz versiyonu olan 6507 çipinin maksimum adresleyebildiği bellek 8K. Atari maliyetten kısmak için chip decoding için ayrıyeten bir çip yahut genel lojik çiplerden faydalanmamış ve chip select logic'lerini RIOT, TIA çiplerinin içine gömmüş. 8K adresleyebiliyor demiştik, adres hatları A0'dan A12'ye kadar gidiyor.

İlk kafamı kurcalayan konu buydu. Eprom ile basit bir kartuş şeması aradığımda hep karşıma A12'nin kullanılmadığı ve her zaman bir NOT kapısından geçirilip eprom'a chip select yapılmış devreler ile karşılaştım.

Şuradaki şematikleri inceleyince meseleye uyandım : http://kevtris.org/2600/2600schemo.html (http://kevtris.org/2600/2600schemo.html)

TIA'yı gösteren 7. resme dikkat, çipin üstünde CS1, CS2, CS3, CS4 diye dört tane chip select pin'i var (dedim ya adamlar ayrı entegre koymamak için kendi custom chip'lerinin içine chip select logic'i gömmüşler) ve CS1 direkt A12. 8K oldu sana 4K.

A12'nin sırrı bu şekilde çözülmüş oldu.

Bir diğer konu, R/W pin'i, özel bir chip select sinyali olmayan yerde eskiden kartuş tasarımcıları bankswitching'i nasıl yapıyordu acaba meselesi.

Onunla ilgili de şöyle güzel bir kaynak buldum.
http://kevtris.org/files/sizes.txt (http://kevtris.org/files/sizes.txt)

Neredeyse her kartuş yapan kendi bankswitching yöntemini icat etmiş. Ancak temelde iş Adres ve data hatlarını izleme beklenen pattern yakalandığında da bankswitch yapmaya dayalı. Kimisi doğrudan bellekteki belli adreslere read göndererek bankswitching niyetini belli etmiş, kimisi 650x'in stack erişimini izleyip yapmış gibi gibi envai çeşit yöntem mevcut. Bütün bunlara destek verebilmek için oynanmak istenen oyunun ya uzantısından ya da dosya üzerinde bir heuristic scan yapıp o bankswitching yöntemini uygulamak lazım.

Kafamı karıştıran bir diğer nokta da R/W pin'i olmayan bu pinout üstünde nasıl harici RAM desteği verdikleri idi kartuş üreticilerinin. O da açığa çıktı üstteki dokümanın baş kısmını dikkatle incelediğimde.

Şöyle açıklamış eleman

Yani aslında programcı ve kartuşu tasarlayan belirli adresleri yazmaya, belirli adresleri de okumaya rezerve ediyor. Kartuş adrese göre yazma ya da okuma yapıyor.

Başka enteresan şeyler de var henüz yanıtını tam araştırmadığım. Misal Pitfall oyununda kartuş üstünde oyuna zenginlik katan ayrı bir ses devresi bir şeyi olduğu söyleniyor. Kartuşun üstünde speaker falan mı vardı acaba merak ediyorum.

Yapacağım ilk iş stm board ve arduino ile i/o pin'lerini topluca ne kadar hızlı on/off switch edebildiğimi logic analyzer ile kontrol. Yarın veya ertesi gün yaparım herhalde bunu.

Bu sefer hakikaten eprom kullanmayacağım :)

* : Türkçede karşılığı yok ama benim tasarımları tam karşılayan ifade bu :)

Vira bismillah :D

Heyecanla gelişmeleri bekliyorum. Kolay gelsin. ;)

Gelişmeleri takip edenlere beni de ekleyelim :)

+1 :)

kolay gelsin

Harmony yeteneklerinde lakin evde ucuza kotarilan bir alternatif epey ses getirirdi doğrusu.

http://boingboing.net/2015/11/18/the-harmony-cartridge.html (http://boingboing.net/2015/11/18/the-harmony-cartridge.html)

@i_r_on eline, aklına sağlık. Güzel bir proje olacak.


demişsin. Peki projenin ilerleyen aşamalarında 8K desteğide olacak mı? ;)

Hem proje hem de anlatım çok güzel. Teşekkürler

Hayırlı olsun. :)

Valla sanirim 2 senedir yavuzgnin basinin etini yedim boyle bisey icin, feryatlarim duyuldu hele :) merakla beklemekteyim devamini.

Commodore 64 dışında platformlar içinde ürün geliştirilmesi harika... Atari 2600 çoklu oyun kartuşları var...Ama bendekiler hep aç kapayla değişiyor. Menü gibi bir sistem olan yok sanırım. Planladığın kartuşta böyle bir şey olacak mı? daha erken ama mümkün mü?

Tebrik ederim @i_r_on. Süpersin gerçekten.

Haydi hayırlısı... Benim acilen bir 2600 bulmam lazım bu durumda kartuş bitene kadar. Beni bir adet lehimsiz olarak listeye alabilirsin. Adı ne olacak bu arada? (Önemli konu)

Müthiş, şimdiden 2600 kartuş kasası ayarlamak lazım :D

Harmony denen kartuşta menü sistemi var gördüğüm kadarıyla. Ben de düşünüyorum menü sistemi. Zaten bankswitching yapılabildiği noktada menü işinin kritik noktası olan atari 2600'ün kartuşa seçim gönderme kısmı hallolmuş oluyor. Donanım kısmında ilerleyemediğim zamanlarda Atari 2600 programlamaya bakmayı düşünüyorum.

Kartuşun ismi Ketchup :)  Catch up, yakalamak, yetişmek'ten çıkardım. Kartuştaki microcontroller'ın bankswitching, şudur budurla da ilgilenip bus'a bağlı bir memory cihazı gibi davranarak bus hızına yetişmeye çalışacak. İsmin  hikayesi bu, CatchUp da olabilirdi ama biraz modifikasyon iyidir :)

Kendin yapmayı düşünmüyorsan itinayla PCB çizimi yapılır. :D

Nasıl tembel bir adamsam, ne yalan söyleyeyim düşünmüyorum valla :)
Sen gelmesen ben senin kapını çalacaktım. Seve seve.

bende bir tane atari 2600 çalışan olması lazım. ancak ben onu çalıştırdığımda görüntüsü nedense komşunun televizyonunda kayan grimsi gölge şeklinde çıkıyordu. ilginç.

Bu arada bugün elimdeki board'lardan birine header lehimleyip programlama denemelerine başladım.

Bu board'u arduino ide ile kullanabilmek için şurada oldukça faydalı başlangıç bilgileri mevcut : http://grauonline.de/wordpress/?page_id=1004 (http://grauonline.de/wordpress/?page_id=1004)

Sadece bir pin set etmek için önce en yavaş çalışacak örneği denedim.


(http://www.commodore.gen.tr/forum/index.php?action=dlattach;topic=11751.0;attach=14402;image)

750 khz. Bu hızla 6507'yi biz değil, o bizi kovalar :) Sadece bir pin'i toggle ettiğimize de dikkat edelim. Arduino ile 72mhz de çok matah değilmiş demekki :)

İkinci örnek,


(http://www.commodore.gen.tr/forum/index.php?action=dlattach;topic=11751.0;attach=14404;image)

8Mhz, Eh.. hala tek pin toggle ediyoruz. Sanki bu iş .oka saracak gibi :)

8 bit ve 16 bit erişimleri biraz daha araştıracağım. Güzel tarafı STM32'de pin okuma ve yazmaları 16 bit olarak da yapılabiliyor. Ancak bir 8 bit için tüm 16 bitlik portu feda etmek gerekecek, yine 12 bitlik adres hattını okumak için bir port daha feda etmek gerekecek.

Vectrex multicart'ı yapan elemanın yazılarını okuduğumda c ile sonuç alamadığını assembly'e dönmek zorunda kaldığını okumuştum. Source'larına baktığımda her şeyi c ile yazmış, rom emülasyonunu yapan kısmı assembly ile yazmış. Aslında benim yapacağım iş ile de aşağı yukarı aynı şeyi yapıyor. (Esinlenmek mümkün)

O aşamaya geldiğimizde iki yol var önümüzde,

1. 6507'ye interface etmek için custom hardware yapılacak, micro sadece kontrolcü olacak.

2. C yetiyor mu denenecek
a. Yetiyorsa ne ala
b. Yetmiyorsa assembly'e geçilecek. (Arm assembly öğrenmesi var bir de)

Benim logic analyzer da dün geldi. STM32'lerin birinin de headerlarını lehimlemiştim zaten. Akşama bir deneyeyim şunu.

Bu arada STM32 iyi hoş da auto reset atmadığından biraz sıkıntılı olacak sanırım geliştirme süreci, BOOT0 jumper'ını 1 yap RESET tuşuna bas, kodu yükle, BOOT0 jumper'ını 0 yap RESET tuşuna bas. Bunu otomatikleştirmek lazım.

Gerçi birileri yapmıştır mutlaka bir araştırayım. :)

Ide ile beraber çalışırken sürekli o operasyonu yapmak gerekmiyor. Çıkartıp tekrar takarsan yahut uzun zaman geçtikten sonra reset atman gerekiyor sadece.

Sendekinin pin numaralandırması için silk screen nasıl? Bendeki kargacık burgacık, rezil. Kağıda yazdım pinleri sayıyorum resmen :)

Custom logic üstüne biraz kafa yordum. O yola girmek hakikaten de işi epey zorlaştıracak gibi gözüküyor. Kısmen belirli bankswitch yöntemlerine destek verilse bile epey karmaşık bir logic uygulamak lazım. Micro ile bus'ı sürmek ise timing açısından sıkıntılı ancak devreyi oldukça basitleştiriyor. Gereken yerlerde vectrex rom emülatörünü yapan vatandaş gibi assembly'e başvurmak lazım. Gerçi eleman kapasitesi daha yüksek bir stm32 (100mhz, 125'e de overclock yapıyor) kullanıyor ama denemekte fayda var.

Bu arada arduino'yu bırakıp Coocox ide'ye geçtim. İlk led yakıp söndürme testini başarı ile tamamladım. Arduino tarafında anladığım kadarıyla herkes tek bir kişinin eline bakıyor. (Roger Clark isminde bir vatandaş port etmiş Maple'ın yazılımını) Diğer tarafta ise arm için geliştirme yapılabilecek paralı yahut free başka geliştirme araçları da var. Bunlardan biri de CooCox Ide.

Güzel tarafı, elde ST-Link kablosu varsa (Aliexpress'te ucuz klon var) debug yapmak bile mümkün. Hatta vatandaş debug yaparken sağ tarafta c kodunun arm assembly karşılığını bile gösteriyor. Timing gerektiren yerde cycle saymak için de faydalı.

Bu hafta fazla bir vakit bulamadım çalışmaya, iş güç, gribal enfeksiyon vesaire. Bakalım nereye gidecek önümüzdeki günlerde.

ps: Bahsetmişken, ilgilisi için CooCox ide ile hello world için aşağıdaki sayfada bulunan tutorial kullanılabilir.

https://stm32geek.wordpress.com/2013/04/04/hello-world-stm32-coocox-coide-and-gcc-arm/

Bir de CooCox çıkar başımıza aferin. :)

Portable versiyonu yokmuş, hiç sevmem kurulan programları. ::)

Logolarını da Google'dan araklamışlar zaten. :D

(http://www.coocox.org/images/logo.jpg)

 :(bir gelişme varmı

Projede cpld kullanma ile ilk plana göre hareket etme arasında kararsız kaldım. Araya vhdl öğrenme girdi. 4 bit bir cpu tasarladım. Bununla vhdl kapasitemi sınayacağım. Bunun haricinde önümüzdeki haftalarda alacağım izinle beraber zemin proje çalışmaya gayet müsait olacak.

Projeye tekrar başladım bu arada. Klon atari 2600'lerden birinin kartuş port'unu breadboard'a aktardım. Tekrar döndüm 72mhz'lik stm işlemciye, bir miktar kodladım ancak sonra biraz daha inceleyince döngü kodu olmadan (unrolled loop) elde edilebilecek en yüksek io hızı 18mhz olduğunu görünce denemeye bile yeltenmedim. fpga çözümünü değerlendirdim, o da epey kompleks olmaya yatkın zira sd kart interface'ini ucuz bir fpga ile yapmak epey çetrefilli. pahalı bir fpga kullanıldığında soft core'lar ile falan kolayca yapılabiliyor.

Şu aşamada aliexpress'ten sipariş ettiğim stm32f4 serisi geliştirme board'unu bekliyorum. Bir yandan da farklı ne yapılabilir onu düşünüyorum.

ps: Sorum vardı bu arada, reset işini nasıl hallederiz sizce Atari 2600'da? Kartuş üstünde reset ile ilgili bir pin yok. İlk atılan rom bir şekilde bizim donanıma devam et birader diye haber etmeli sanki.

Konuyu ilk defa okuyorum, elinize sağlık. 72mhz'in rom işini görmeyeceğini yazmanız iyi olmuş, bende ram ile benzer şeyler kurup duruyordum. Sorunuza cevap olarak da (kaçırdığım birşey varmı tam da anlamadım ama) 2600'de açma kapama hariç tüm joystick ve konsol üstü düğmeler yazılımla kontrol ediliyor hatırlıyorum. Yani resetide oyun kontrol ediyor.

Faydalı olur mu? ya da fikir verir mi bilmiyorum ama Retromaster'ın (Tolga) şu projesini hatırlatmakta fayda görüyorum.

http://www.commodore.gen.tr/forum/index.php?topic=4439.0 (http://www.commodore.gen.tr/forum/index.php?topic=4439.0)

@Lvnt : ESP8266 ve SRAM ile devam eden şöyle bir proje var : https://hackaday.io/project/12962-esp2600-atari-2600-wi-fi-cartridge-emulator/log/43081-first-experiments-with-esp8266-beasts

Bankswitching düşünülmemiş sanırım.

Reset konusu 2600'da c64'dekinden falan biraz farklı. 2600 üstünde sistem yazılımı içeren bir rom olmadığı için makine takılan ROM'a muhtaç.  Açılışta işlemcinin ilk yaptığı iş reset vektörünü okuyup oradan çalışmaya başlamak olduğu için fpga da kullanılsa hızlı bir mikro işlemci de kullanılsa yapılan ilk okumalar tasarlanan devre tarafından gözetilmek durumunda. Misal FPGA yahut işlemci ayağa kalkana kadar makineyi kontrol altına alacak bir değer databus'tan gönderilebilir. Misal $EA.

Atari 2600 board'unu da incelemek lazım. Belki işlemcinin ayağa kalkması için internal bir reset devresi vardır (sanmıyorum ama) ve bu kontrol edecek mikro işlemcinin açılışından uzun sürüyordur.

Atari 2600 ile ilgili bu anlamda bir dokümantasyon henüz bulamadım.

Bu arada 72mhz overclock edilip de sonuç alınabilir belki. Uzun zaman önce aldığım osiloskop'u ilk kez adam akıllı bu denemelerde kullanabilirim.


@LW3D : Şimdi hatırlayamadığım başka bir konuda bu projeyi yadetmiştik :) Ben Tolga'nın olduğunu bilmeden foruma link vermiştim, Özay da çakmıştı durumu :) O projenin source'larını indirip inceledim o zaman. FPGA yoluna gidersem bankswitching için yapılan çalışmayı direkt araklayabilirim.

Bi sorum olacak :) Rambo gibi klon cihazlar varken niye ? :D Onun yerine Sega Mega Drive için Everdrive benzeri bişi yapsak? İhtiyacım olduğundan değil de aklıma geldi sadece :)

@spunky : Klon cihazlarda orjinal oyunların çakmaları var. Oyunlar da hep 4k oyunlar. Çok daha yüksek kapasiteli ve homebrew oyunlara da destek verecek bu kartuş. Bu işin teknik tarafı, daha esaslı olan sebebi ise aslında nostalji. Her ne kadar zamanında bu konsola sahip olmamış olsam da tarihteki yerine dönüp baktığımda duyduğum bir saygı var. Snes, Mega drive veya daha ileri zamanlara ait bir konsol bende aynı duyguları uyandırmazdı.

Atari 2600'ü programlamak da aynı şekilde beni heyecanlandırıyor. Beam ile yarışmak tam olarak nasıl bir şeymiş onu da görebileceğim :)

Bu işi ticari amaçla değil de hobi olarak yapmanın da doğal bir sonucu herhalde

Bu projenin sonucunu da merakla bekliyorum. Atari 2600 ciddi anlamda nostaljik bir cihaz ve tüm oyunlarını SD kart destekli olarak oynayabilme fikri heyecan verici :)

Ok hadi o zaman nerden giriyoruz sıraya? :)

Ortalık henüz gaz ve toz bulutu. Sipariş almak için daha vakit var.

@i_r_on: abi power on reset falan yok gibi geliyor bana neden? 2600'de cheat yapmak için makineyi ardarda açıp kapama (frying) yapıyorlar: http://www4.ncsu.edu/~awwatkin/ATARI/2600/2600cheat.html (http://www4.ncsu.edu/~awwatkin/ATARI/2600/2600cheat.html). Power on reset olsa bu yöntem çalışmaz. Okudunuzmu bilmiyorum, racing the beam'da baya birşey anlatılıyor.

@lvnt: 6507 reset sinyali almadan oyunun düzgün başlaması pek mümkün görünmüyor. Devreye baktım, reset paralel bir direnç ve kapasitör ile toprağa bağlanmış. Bir şekilde reset sinyali alıyor olmalı bu meret. Normalde 1 den 0 a bir geçiş olması lazım.

Oyunlardaki o üç kağıt oyunun ram ve io bölgesini temizlememesinden kaynaklanıyor muhtemelen. Yer kısıtlı olduğu için 6 byte 6 byte dır demiş olabilirler.

Elimdeki 72Mhz parçayı 128 mhz'e overclock edip denemeler yaptım. Bu haliyle saf pin toggle etme hızı 20 küsür mhz'lere ulaştı. Muhtemelen overclock etmeden ve bir miktar bankswitching kodu bile eklense 1 mhz'lik atari'nin işlemcisini yakalayacak gibi gözüküyor.

Kartuş bölümünden bütün sinyalleri alıp breadboard'a almıştım daha önce. 4K'lık bir oyunu 27E257 eeprom'a yazıp denedim ve çalıştığını gördüm.

(http://www.commodore.gen.tr/forum/index.php?action=dlattach;topic=11751.0;attach=17318;image)

Bir sonraki deneme stm'den oyunu gönderme üstüne olacak.

Üstadım süper proje şimdiden başarılar.

Hort

Batı cephesinde pek yeni bir şey yok :)

Arada bir aklıma geliyor devam edeyim diye ama evde kaliteli bir zaman ayıramadığım için hep sona atıyorum.

Son durumda stm board'a konsolu bağlamış ve 4k rom'u stm'nin hafızasından  yüklemeye çalışmıştım. Bu testler başarısız olmuştu. Stm ile debug + osiloskopla sinyalleri debug etme de işe yaramamıştı.

Bakayım bu ara sürekli aklıma geliyor.

Şu konuda bahsi geçen dev. board geldi : http://www.commodore.gen.tr/forum/index.php?topic=13148.0 (http://www.commodore.gen.tr/forum/index.php?topic=13148.0)

Bunu 16 bit logic analyzer olarak kullanıp tekrar girişebilirim vakit bulursam.

İlaveten daha güçlü bir stm board da temin ettim geçen zaman içinde.

ps: Zaten yapılıyor diye benzer projeye girişeceği varken durmuş olan varsa yürüsün derim :)

Bir heycanla daldım konuya :) Yapmayın böyle heycanlar, yaşlandık artık :)

2016 bitmeden inşallah güzel haberlerini alırız projenin :)

Olmadı Özay'ın KissCart'ına benzer öpücüklü bir şeyler yaparız :)

İnşallah...Bekliyoruz..umutluyuz, güveniyoruz...başaracağız.

Gerçekten heyecan yaptı başlık... Beklemedeyiz :)

Bak her gün elim harmony kart almaya gidiyor. Şu işi 100 doların altında tamamlayacak bir proje çıksa diye heyecanla beklemedeyim :D

100 dolar fahiş fiyat. Girebileceğimi sanmam ancak plastik kartuş kutusu gibi şeylerle bile 50 doları geçmez fiyat. Referans arm geliştirme devresi, sd kart modülü ve bir miktar pasif eleman. Olur da yüksek kapasite arm'a ihtiyaç duyulursa ancak fiyat artar.

Tabii iş hobi olduğu için harcadığımız saatleri hesaba katmıyoruz :)

hazır oyunlu olanları vardı sanki zaten.?

Hort :D

Şu hort lafı sürekli bende "zort" çağırıştırıyor.
Acaip gülüyorum

Sadece lafta değil, gerçekten, proje rafta :(

(http://www.commodore.gen.tr/forum/index.php?action=dlattach;topic=11751.0;attach=22228;image)