Geçen hafta ofiste çalışıyorum PTT'ci geldi, paketiniz var dedi. Bir süredir LW3D ile yazışıyorduk, "kabin projemde kullanabileceğim bir şey" gönderdiğinden bahsediyordu. PTT'nin paketi günlerce elime ulaştıramaması ayrı bir forum konusu olur, oraya hiç girmeyeceğim...
Neyse, LW3D ne gönderdiğini söylememişti, bir de çok büyük bir şey değil deyince ben commodore.gen.tr sticker'ı falan bekliyordum. PTT'ci paketi elime tutuştururken bir an titredim
sanki kutunun içindekini hissettim, acaba mı dedim. Paketi titreyerek açtım, ve evet, hissettiğim şey! Bir NEO-GEO MVS
İş yerindeki arkadaşlar pek etkilenmese de benim heyecandan nutkum tutuldu. Onlar bu tozlu şeyin ne olduğunu anlayamamışlardı ben de aslında düşününce nasıl anlatacağımı pek bilemedim ya. "80'lerin XBOX'ı" dedim...
Eve gelince, konsolu incelemeye başladım. Arcade kabin yaparken yabancı forumlarda MAME'e hiç takılmayıp veya bir süre takıldıktan sonra "hard-core" JAMMA olayına girmiş amcaların da post'larını okurdum, kabaca JAMMA, NEO-GEO nedir biliyordum ancak bugüne kadar elime almamıştım. Üstelik bir süredir de orijinal NEO-GEO MVS temalı kabin projesi üzerinde çalışıyordum (Bu kabinlerde 25" arcadeVGA monitör kullanıldığını bildiğimden önce VGA-SCART mini projesini yapmıştım zaten). Ben kabini yine MAME üzerine yapmayı planlarken (Mini-ATX Atom board falan almıştım yeni) şimdi kabine ne ile can vereceğimi biliyordum. Gökten kucağıma tam da aradığım şey düşmüştü (LW3D, Tekrar tekrar teşekkürler)
Tabii içimde büyük bir merak ve tedirginlik vardı, acaba çalışacakmıydı? Görünüş itibariyle oldukça pis ve yıpranmış bir görünümü vardı (yaşı ve kullanıldığı yerler göz önünde bulundurulduğunda bu normal aslında)
Peki bu aletin çalışıp çalışmadığını nasıl anlayacaktım? Basitçe "fişe takıp" düğmesini çevirmek diye bir opsiyonunuz yok tabii... O zaman işe başlamak lazım, önce bir JAMMA harness yapmam gerekiyordu.
Hemen, araştırmalara başladım. Başlangıç noktam zaten daha önceden kabin modellerini bakarken bildiğim (HARDMVS) şu site oldu (Bu site yolu NEO-GEO dan geçen herkesin bildiği/uğradığı bir durak noktasıdır):
http://www.hardmvs.com/index.htmBuradan hemen elimdeki konsolun (MV-1FZ) kullanım kılavuzunu indirdim. Bu kılavuzda ne tür bir power supply gerektiği ve (biraz farklı) JAMMA konnektörünün şeması ve kontrollerin bağlantı şemaları vardı. Bana Konya sokağın yolu görünüyordu (Ankara'da elektronik malzeme satan dükkanların bulunduğu meşhur mekan).
Ertesi gün iş çıkışı soluğu Ulus'da aldım. Ulus eski Ankara tabir edilen bir lokasyondadır (İstanbul'un Ulus'undan farklı
). Eski meclis ve bir çok erken Cumhuriyet dönemi binaları ile dolu, her daim faal olan pazar yeri/hal'in içinden, muhtemel gırtlak kanserinden muzdarip, robot gibi sesi ile kendi kendine konuşan evsiz dilencinin yanından (tedirgin bir şekilde) geçip, baharat, pastırma, sucuk ve kokoreç kokularının arasından süzülüp Konya Sokağa ulaşırsınız.
Neyse, Konya sokağa gelince malzeme listemi çıkarttım ve tanıdık dükkanlara uğramaya başladım. Malzeme listem kabaca şöyleydi:
- JAMMA konnektör
- İzolasyon trafosu (220v-220v)
- EMI filtresi
- Switching güç kaynağı
- Kablo (renkli renki ve metrelerce)
- Çeşitli kablo terminalleri ("Ay Pabuç" diye geçer)
- Makaron (Kablo'ların konnektörün pinlerine lehimlendiği yerleri izole etmek için)
- PCB temizleme spreyi (Mavi sprey diye geçer)
İlk düşüncem en önemli parça olan JAMMA konnektörü dükkanlara nasıl anlatacağımdı. Özelliklerini, olması gereken bacak aralığı ve uzunluğunu konsolda ölçmüştüm:
- Bacak aralığı 4mm
- uzunluğu 11.5 cm
- 56 pin (2 sıra 28 pin)
Bu tür konnektörlerin "muhtemel" satıldığını düşündüğüm ilk dükkana konnektörü anlatmaya başladım. "Kart soketi, hani ISA, PCI yuvası gibi ama şöyle" falan demeye başlayınca amca "yok bizde" dedi hemen. Sonra neyse bakalım dedim ve diğer malzemeleri sordum, bir switch mode power supply'a ihtiyacım vardı:
- hem +5V DC verecek
- hem +12V DC verecek
- opsiyonel olarak hem de -5V verecek (NEO-GEO -5V kullanmıyor ama diğer JAMMA boardların genelinde kullanılıyormuş. JAMMA dünyasına girdik ya tam girelim dedim)
- hem de stabil ve ince ayarlı voltaj alabilmek için de "Switching Power Supply" denilen türde olması gerek.
Tabii o da yok.
Bir de okuduğum yazılarda bu konsolları parazitsiz ve güvenli bir şekilde beslemek için "EMI filtre" ve "İzolasyon trafosu" kullanıldığını görmüştüm, bunları da sordum dükkana. İzolasyon trafosu bulamayacağımı, zemin katta trafoculara "sardırmam" gerektiğini öğrendim. Filtreyi de "hat filtresi" olarak buldum.
Bir iki diğer eksiğimi tamamladıktan sonra (Lehim teli v.s.) pek de bir şey bulamamanın üzüntüsüyle tam dükkandan çıkarken amca "dur bi bakayım, şurada hurda bir kaç soket vardı belki işini görür" deyiverdi. Malzeme kutusunu bana uzattı, anında diğer soketlerden farklı yeşil renk bir JAMMA soketini görüverdim
Hakikaten belli ki bir hurdadan kalmış, lehim izleri, artık elektronik malzemelerde kullanılmayan türden solmuş bir plastik v.s.
Ama olsun, şansım yaver gidiyordu. Ölçtüm, evet gerçekten de aradığım konnektörü bulmuştum. Ne kadar dedim, amca para almadı
Teşekkür edip, trafocuya indim. İzolasyon trafosunu sordum, yaparız dedi, elinde hazır yokmuş. Özelliklerini sordu:
- 220V-220V
- Yaklaşık 50W civarında
Şimdi nedir bu izolasyon trafosu derseniz, öncelikle "elzem" bir şey değil. Olmasa da olur. Ama araştırmalarımda, JAMMA Arcade kabinlerde hep bulunan bir şey olduğunu biliyorum. Özetle aslında 220V elektriği yine 220V'a çeviriyor. Pratikte bir anlamı yok ama aslında amacı bütün elektronik aksamı (ve olası bir kaçak durumunda yakındaki muhtemel oyun oynayan çocuğu da) voltaj dalgalanmalarından/sıçramalarından korumak. Hani eskiler bilir, siyah beyaz TV'lerin yanında çok ağır bir kutu vardı, regülatör derlerdi adına. Duvardaki prize önce o bağlanır, TV'nin fişi de o kutuya takılırdı. İşte onun içinde izolasyon trafosu vardı aslında (çocukken yaşadığımız deneyimler daha sonra ne garip şekillerde karşımıza çıkıyor
)
Trafocu kardeşim ile kısa bir pazarlık yaptıktan sonra tüm kabini (TV'de dahil) bu izolasyon trafosundan beslemem gerektiğine de kanaat ederek 300W'lık bir trafo sarması konusunda anlaştık. Bir saate hazır olur dedi. Hadi bakalım dedim ve alışverişe devam ettim. 1 saat sonra trafom hazırdı.
Power supply için ise bu konuda geniş bir stok tuttuğu bilinen bir dükkana gittim. İlginçtir bu dükkan ilk gittiğim dükkanın karşısındaymış. Yurdum insanı çok ilginç. Komşuda bulabilirsin demiyor da
. Burada şu tecrübemi paylaşayım:
1) Aradığınız malın "yerli dilde" karşılığını mutlaka araştırın bir yerlerden. Yoksa tabana ve dilinize kuvvet.
2) Esnafın "Ha onu şurada bulabilirsin" lafına kesinlikle güvenmeyin. Araştırmanızı MUTLAKA kendiniz yapın.
3) Malzemeleri internetten alın. Ya da en azından fiyatlarına bakın. Elektronikçiler bazen acayip kazık atabiliyorlar.
Neyse, devam edelim. Bu "zengin stoklu" power supply dükkanı da tam olarak aradığım mala sahip değildi. Ben de madem hepsi bir arada yok, ayrı ayrı alayım dedim. Elimdeki MVS modelinin (MV-1FZ) güç gereksinimleri şöyleydi:
- +5V 7A
- +12V 1A
Sonunda kombo bir alet bulamayacağımı düşünerek +5V 10A ve +12V 1.3A lik iki adet power supply aldım bu dükkandan.
Aslında, sıradan bir PC power supply'ı da işimi görürdü. Ama ben biraz takıntılıyımdır. PC power supply'larının stabil voltaj vermedikleri şeklinde kötü bir kanı vardır. Ben de çok daha hassas ayara ve stabiliteye sahip bir SMPS kullanmak istedim. Standart JAMMA kabinleri için bu tür power supply'lar satılıyor yurtdışındaki internet sitelerinde (tabii +5V, -5V ve +12V veriyor bu cihazlar).
Şimdi kablo ve diğer konnektörleri almaya geldi sıra. Bu arada PC power supply çıkışlarında kullanılan soketlerden de sordum laf arasında, bana bu tür soketler konusunda "çok zengin envantere sahip" bir dükkan tarif ettiler. Makaron'u da bu dükkandan bulabilirmişim. Hadi bakalım dedik ve tabana kuvvet...
Neyse hakikaten de bu küçük dükkan sadece soket, konnektör ve makaron üzerine çalışıyormuş. Ama kablo yok
Dükkandan bayağı bir soket aldım. Başka projelerde lazım olur belki diye (örn. VGA-SCART projesi). Makaronu da buldum. Bir de bir ihtimal, madem bu amca soketçi, ilk dükkanda bulduğum JAMMA soketini gösterdim, varmı elinde diye. Amca dükkanın tüm duvarlarını kaplayan küçük malzemem kutularından birine uzandı ve "Bunlardan mı istiyorsun dedi". Önümde bir kutu dolusu JAMMA soketi duruyordu
Hemen 4-5 tane aldım, ne olur ne olmaz diye. Başka projelerde kullanmak için
Sonunda tüm malzemeleri toparladım, eve dönüş yolunda ısmarlama trafomu da alıp tatlı bir yorgunlukla evin yolunu tuttum...
Devam edecek...
Arcade Sistemler ve Oyun Konsolları
